Hai người trèo xuống từ ống khói

Trang chủ » Tản mạn đời thường » Hai người trèo xuống từ ống khói

Một câu chuyện ngụ ngôn của người Do Thái về vai trò của thái độ khiêm tốn và sẵn sàng đón nhận sự bất định trong cuộc sống.

Một chàng trai trẻ vừa tốt nghiệp đại học đến gặp vị giáo sĩ Do Thái thông thái nhất thành phố. Khi vị giáo sĩ mở cửa, chàng trai nói: “Thưa thầy, tôi muốn được tầm sư học đạo. Xin thầy hãy truyền dạy cho tôi về trí tuệ của dân tộc chúng ta.”

Vị giáo sĩ mỉm cười và nói: “Anh còn quá trẻ để làm điều đó. Mười năm nữa hãy quay lại; có lẽ khi đó chúng ta có thể bắt đầu.”

Nhưng chàng trai trẻ không chịu bỏ cuộc: “Xin hãy cho tôi một cơ hội. Tôi đã học về diễn giải học, ký hiệu học, giải cấu trúc và logic biểu tượng. Tôi có thể làm được. Xin thầy hãy kiểm tra tôi.”

“Được rồi, được rồi,” vị giáo sĩ Do Thái nói, miễn cưỡng khen ngợi quyết tâm của chàng trai trẻ. “Mời anh ngồi xuống, tôi sẽ hỏi anh một câu.”

Chàng trai trẻ ngồi xuống, và đây là câu hỏi dành cho anh:

“Có hai người kia trèo xuống từ ống khói. Một người có bồ hóng bám trên mặt, người kia thì không; một người rửa mặt, người kia thì không. Hãy cho tôi biết, ai là người đã rửa mặt?”

Gương mặt chàng trai bừng sáng: “Người có khuôn mặt dính bồ hóng!”

Vị giáo sĩ lắc đầu. “Không, không. Đó là người không có bồ hóng trên mặt. Anh ta thấy bồ hóng trên mặt bạn mình, nghĩ rằng mình cũng bị bẩn, nên đi rửa mặt. Giờ thì hãy đi đi và quay lại sau mười năm nữa.”

“Thầy không thể đuổi tôi đi chỉ sau một câu hỏi được,” chàng trai trẻ nói. “Tôi chỉ mới khởi động thôi. Xin hãy hỏi tôi thêm một câu nữa đi.”

“Được thôi,” vị giáo sĩ Do Thái nói, và đây là câu hỏi thứ hai:

“Hai người kia trèo xuống từ ống khói. Một người có bồ hóng bám trên mặt, người kia thì không; một người rửa mặt, người kia thì không. Hãy nói cho tôi biết, ai là người đã rửa mặt?”

Chàng trai dừng lại một lát rồi nói: “Người không có bồ hóng trên mặt.”

Vị giáo sĩ Do Thái hơi cau mày. “Đừng tỏ ra khôn ngoan. Không, đó là người có bồ hóng trên mặt. Anh ta có thể cảm nhận được bồ hóng trên môi và trong mắt mình, nên anh ta đã đi rửa mặt.”

“Được rồi, được rồi,” chàng trai trẻ nói, cố gắng tỏ vẻ tự tin, “Tôi hiểu rồi. Xin thầy chỉ hỏi thêm một câu nữa thôi.”

Vị giáo sĩ thở dài. “Tùy anh thôi. Đây là câu hỏi thứ ba:

Hai người trèo xuống từ ống khói. Một người có bồ hóng bám trên mặt, người kia thì không; một người rửa mặt, người kia thì không. Hãy nói cho tôi biết, ai là người đã rửa mặt?”

Một khoảng lặng dài trôi qua, chàng trai trẻ nhíu mày và thốt ra những âm thanh khó nghe đầy bực bội. Cuối cùng, bằng giọng nói mất hết vẻ tự tin trước đây, anh ta nói: “Người không có bồ hóng trên mặt… nhưng vì lý do nào đó…?”

Vị giáo sĩ Do Thái bước đến mở cửa. “Đi đi, đi đi, được chưa anh? Không, cả hai đều rửa mặt. Làm sao anh có thể trèo xuống từ ống khói mà không bị bồ hóng dính vào mặt chứ?“

💬💬💬 BÌNH LUẬN

Câu chuyện ngụ ngôn trên đây là một lời nhắc nhở hài hước nhưng “thấm thía” về hạn chế của cái gọi là “lý trí thuần túy”. Chàng thanh niên trong truyện cố gắng sử dụng logic, lý thuyết và trí tuệ để giải câu đố, nhưng lần nào cũng sai.

Tại sao? Bởi vì anh đang quan sát thế giới như một khái niệm trừu tượng, thay vì nhìn nhận nó như một thực tại hỗn độn.

Trong cuộc sống, chúng ta cũng rất hay làm như vậy. Chúng ta suy nghĩ quá nhiều, phân tích và xây dựng những mô hình tâm lý phức tạp để cố gắng dự đoán tương lai hoặc “giải quyết” sự bất định trong cuộc sống của mình. Chúng ta bị ám ảnh phải trở nên thông thái và hiểu biết – đến mức quên mất những điều hiển nhiên.

Thái độ phù hợp với sự bất định đòi hỏi ta phải bước ra khỏi vòng xoáy suy nghĩ để bước chân vào thế giới thực. Suy cho cùng, sự thật không phải lúc nào cũng đến từ một lập luận phức tạp hay một kế hoạch hoàn hảo. Đôi khi, câu trả lời đang đơn giản nằm ngay trước mắt, và nó chỉ tỏ lộ ra khi ta đủ khiêm tốn để nhìn xa hơn những giả định/ thiên kiến của chính mình.

Tham khảo

Two Men Climb Down a Chimney. https://stephenpersing.wordpress.com/2015/07/03/two-men-climb-down-a-chimney/

Những mẩu chuyện cảm động khác:

Có thể bạn quan tâm: