8 phong cách lãnh đạo phổ biến nhất hiện nay

Trang chủ » Bài đăng cộng đồng » 8 phong cách lãnh đạo phổ biến nhất hiện nay: Bạn thuộc tuýp nào?

Tổng quan 8 phong cách lãnh đạo hiện đại và đặc điểm từng phong cách, trên cơ sở đó giúp bạn xác định mình thuộc tuýp người nào.

“Một nhà lãnh đạo giỏi là người luôn…”

Việc bạn điền nội dung gì vào phần tiếp theo của câu nói trên sẽ tiết lộ rất nhiều về phong cách lãnh đạo của bạn. Mỗi phong cách khác nhau sẽ mang lại tác động khác nhau đến thành công của đội nhóm/ tổ chức. Ở cương vị quản lý/ trưởng nhóm, điều quan trọng là bạn phải ý thức rõ về những phong cách này – từ đó chọn lựa hướng đi phù hợp nhất.

Mục lục

Phong cách lãnh đạo là gì?

Thuật ngữ phong cách lãnh đạo (leadership style) đề cập đến các hành vi đặc trưng của nhà lãnh đạo khi chỉ đạo, động viên, hướng dẫn và quản lý nhóm. Một trong những phẩm chất đặc trưng của các nhà lãnh đạo vĩ đại là khả năng truyền cảm hứng làm việc, sáng tạo và đổi mới cho mọi người.

Dưới đây, chúng ta sẽ cùng điểm qua 8 phong cách lãnh đạo phổ biến nhất hiện nay và hiệu quả của từng phong cách nhất định.

8 loại phong cách lãnh đạo phổ biến

Sau đây là tổng hợp 8 phong cách lãnh đạo thường gặp nhất hiện nay:

Lãnh đạo dân chủ (Democratic Leadership)

Phong cách lãnh đạo dân chủ (democratic leadership) thể hiện ở việc đưa ra quyết định dựa trên ý kiến đóng góp của từng thành viên trong nhóm. Tuy quyết định cuối cùng thuộc về người đứng đầu, mỗi cá nhân đều có tiếng nói bình đẳng về hướng đi chung trong công việc/ dự án. Trong một cuộc họp, nhà lãnh đạo dân chủ sẽ đề xuất một số giải pháp nhất định để cùng thảo luận với mọi người. Sau đó, họ sẽ ra quyết định dựa trên ý kiến đóng góp chung hoặc thông qua biểu quyết.

Lãnh đạo dân chủ được đánh giá là một trong những phong cách lãnh đạo hiệu quả nhất – cho phép mọi thành viên thực hành các quyền hạn và năng lực cần thiết cho các vị trí cao hơn trong tương lai. Nó cũng giống như cách đưa ra quyết định trong các cuộc họp hội đồng quản trị.

Lãnh đạo độc đoán (Autocratic Leadership)

Ngược lại với lãnh đạo dân chủ, lãnh đạo độc đoán/ chuyên quyền (autocratic leadership) là người tự đưa ra quyết định mà không cần lấy ý kiến từ bất kỳ ai dưới quyền họ. Ý kiến đóng góp của cấp dưới không được cân nhắc hay tham khảo trước khi có chỉ đạo, và họ phải tuân thủ quy định về thời gian và tốc độ làm việc của cấp trên. Một tình huống về phong cách lãnh đạo độc đoán là khi người quản lý thay đổi giờ làm việc chung mà không hỏi ý kiến bất kỳ ai – đặc biệt là những người chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi quyết định này.

Do mức độ hiệu quả kém, phong cách lãnh đạo này thường gây ra sự bất mãn và khiến cá nhân dễ đi đến quyết định rời bỏ đội nhóm/ tổ chức. Ở cương vị quản lý, lời khuyên là bạn nên tỏ ra cởi mở hơn với hiểu biết và quan điểm của những thành viên khác trong nhóm.

Lãnh đạo trao quyền (Laissez-Faire Leadership)

Phong cách lãnh đạo trao quyền (Laissez-Faire leadership) là hình thức lãnh đạo “tự do” nhất. Thuật ngữ tiếng Pháp “laissez faire” dịch theo nghĩa đen là “hãy để họ làm”. Những người quản lý thực hành phong cách này được đặc trưng ở việc trao gần như toàn bộ quyền hành cho cấp dưới.

Ví dụ, trong một công ty start-up trẻ, bạn có thể nhận thấy giám đốc không hề đưa ra các quy định/ chính sách chung về giờ làm việc hoặc thời hạn hoàn tất dự án. Trong nhiều trường hợp, họ đặt trọn niềm tin vào nhân viên của mình, còn bản thân họ tập trung gần như toàn bộ thời gian vào việc điều hành công ty.

Lãnh đạo trao quyền có ưu điểm là tăng cường khả năng tự chủ, cho phép cá nhân làm việc theo cách họ muốn. Tuy nhiên, phong cách này đi kèm rủi ro hạn chế tiềm năng phát triển, cũng như bỏ qua một số cơ hội quan trọng cho đội nhóm/ tổ chức. Do đó, khi thực hành phương pháp này, bạn cần chú ý đặt ra một số giới hạn nhất định – chẳng hạn như xây dựng chuẩn mực nhóm và áp dụng điều lệ đội nhóm (team charter).

Đọc thêm: Kỹ năng làm việc nhóm – Định nghĩa, Ví dụ & Cách cải thiện

Lãnh đạo chiến lược (Strategic Leadership)

Lãnh đạo chiến lược hướng đến mục tiêu cân bằng giữa hoạt động chính của đội nhóm/ tổ chức và các cơ hội phát triển trong tương lai. Một nhà lãnh đạo theo phong cách này sẽ chấp nhận những áp lực gây ra do mong muốn của quản lý cấp cao – trong khi vẫn đảm bảo sự ổn định của các điều kiện làm việc hiện tại cho mọi người.

Nhờ vào khả năng đáp ứng nhu cầu của nhiều người cùng lúc, phong cách lãnh đạo chiến lược được rất nhiều đơn vị ưa chuộng.Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là nguy cơ đặt ra tiền lệ phải đáp ứng nhu cầu của quá nhiều bên hữu quan – điều này có thể gây tác động xấu đến định hướng chung.

Lãnh đạo chuyển đổi (Transformational Leadership)

Đúng như tên gọi, nhà lãnh đạo chuyển đổi luôn sẵn sàng “chuyển đổi” và cải tiến theo quy ước của tổ chức. Các thành viên sẽ được giao nhiệm vụ và mục tiêu cơ bản cần hoàn thành hàng tuần/ tháng. Tuy nhiên, người lãnh đạo sẽ luôn cố gắng thúc đẩy họ vượt ra khỏi vùng an toàn của mình để phát triển hơn nữa.

Khi bắt đầu công việc với kiểu lãnh đạo này, cá nhân sẽ được nhận một danh sách các mục tiêu cần đạt được, cũng như thời hạn cần hoàn thành. Mặc dù ban đầu các mục tiêu có vẻ đơn giản, người quản lý sẽ có thể tăng tốc thời hạn hoặc đưa ra cho bạn những thử thách lớn hơn – đặc biệt khi bạn đã ở trong tổ chức một thời gian dài.

Phong cách lãnh đạo chuyển đổi là lựa chọn rất được khuyến khích trong các đơn vị có tư duy phát triển – nhờ vào khả năng thúc đẩy cá nhân phát huy tối đa năng lực của mình. Khi thực hành phương pháp này, điều quan trọng là cá nhân phải nhận được sự huấn luyện (coaching) phù hợp để hoàn thành tốt các trách nhiệm mới.

Lãnh đạo giao dịch (Transactional Leadership)

Hiện nay, phong cách lãnh đạo giao dịch đang là lựa chọn khá phổ biến. Những người quản lý thực hành phong cách này sẽ khen thưởng cấp dưới theo chính xác công việc họ làm. Lấy ví dụ, các nhân viên tiếp thị/ bán hàng sẽ nhận được tiền thưởng theo chu kỳ mỗi cuối quý dựa trên số lượng khách hàng tiềm năng mang lại.

Khi bắt đầu công việc với một cấp trên theo phong cách giao dịch, bạn có thể sẽ được giao cho một kế hoạch khuyến khích bạn nhanh chóng hoàn thành nhiệm vụ công việc thường xuyên của mình. Ví dụ: nếu làm marketing, bạn sẽ nhận được tiền thưởng khi gửi được 10 email tiếp thị. Mặt khác, nhà lãnh đạo chuyển đổi có thể sẽ chỉ thưởng cho bạn nếu bạn đạt được một lượng khách hàng đăng ký nhận bản tin đủ lớn.

Ưu điểm của phong cách lãnh đạo giao dịch là giúp thiết lập vai trò và trách nhiệm cho cá nhân. Tuy nhiên, phong cách này có thể khiến nhiều người lựa chọn làm việc với năng suất tối thiểu – miễn là không ảnh hưởng đến những gì họ nhận lại.

Lãnh đạo huấn luyện (Coach-style Leadership)

Tương tự như huấn luyện viên của một đội thể thao, nhà lãnh đạo huấn luyện tập trung vào việc xác định và nuôi dưỡng thế mạnh của từng thành viên. Đồng thời, họ cũng chú trọng xây dựng chiến lược giúp mọi người phối hợp làm việc tốt hơn. Phong cách này có nhiều điểm tương đồng với lãnh đạo chiến lược và dân chủ, nhưng nhấn mạnh hơn vào sự phát triển và thành công của cá nhân.

Thay vì buộc tất cả phải tập trung vào các kỹ năng và mục tiêu giống nhau, nhà lãnh đạo huấn luyện sẽ tạo điều kiện để mỗi thành viên phát triển trong một lĩnh vực chuyên môn hoặc kỹ năng riêng biệt. Về lâu dài, họ sẽ tập trung vào việc xây dựng một tổ chức gắn kết – trong đó, tất cả thành viên đều có thể lắng nghe và giao tiếp tốt, cũng như nắm bắt các kỹ năng độc đáo của nhau để hoàn thành công việc tốt nhất.

Phong cách lãnh đạo huấn luyện là lựa chọn lý tưởng giúp từng người cải thiện thế mạnh của bản thân – bằng cách giao cho họ những nhiệm vụ mới mẻ, hướng dẫn họ hoặc gặp gỡ để thảo luận và đưa ra phản hồi tích cực. Những nhà quản lý theo phong cách này sẽ khuyến khích các thành viên trong nhóm phát triển năng lực cá nhân thông qua học hỏi và được cố vấn (mentor) kỹ năng mới từ đồng nghiệp.

Lãnh đạo quan liêu (Bureaucratic Leadership)

Nhà lãnh đạo quan liêu là người luôn đi theo các quy tắc đã định sẵn. Khác với lãnh đạo chuyên quyền, họ có thể sẽ lắng nghe và xem xét ý kiến đóng góp của cấp dưới. Tuy nhiên, trong phần lớn trường hợp, họ sẽ bỏ qua những ý kiến đó nếu có mâu thuẫn với chính sách của tổ chức hoặc các thông lệ trước đây.

Lãnh đạo quan liêu là một hiện tượng khá phổ biến ở các đơn vị lớn, hoạt động lâu đời. Khi một thành viên đề xuất chiến lược mới/ phi chính thống, những người quản lý thường sẽ từ chối ý kiến đó. Nguyên nhân là vì họ cho rằng tổ chức đã thành công với các quy trình hiện tại, và việc thử một hướng đi mới có thể gây lãng phí thời gian và nguồn lực không cần thiết.

Tổng hợp 8 phong cách lãnh đạo phổ biến

(Nguồn: Socoselling)

Đánh giá phong cách lãnh đạo của bản thân: Phân tích 6 loại logic hành động

Theo hai chuyên gia Bill Torbert và David Rooke, việc xác định phong cách lãnh đạo cá nhân có thể được thực hiện trên cơ sở phân tích 6 loại logic hành động sau đây:

Người theo chủ nghĩa cá nhân (Individualist)

Người theo chủ nghĩa cá nhân là người tự nhận thức, sáng tạo và chủ yếu tập trung vào hành động và sự phát triển của chính họ – thay vì hoạt động tổng thể của tổ chức. Logic hành động này đặc biệt được thúc đẩy bởi mong muốn hoàn thành mục tiêu và không ngừng cải thiện kỹ năng của bản thân.

Một nhà lãnh đạo theo chủ nghĩa cá nhân thường sẽ trả lời như sau:

I1. “Một nhà lãnh đạo giỏi phải luôn tin tưởng vào trực giác của họ đối với các quy trình tổ chức đã được thiết lập.”
I2. “Điều quan trọng là có thể liên hệ với những người khác để tôi dễ dàng truyền đạt những ý tưởng phức tạp cho họ.”
I3. “Tôi cảm thấy thoải mái với sự tiến bộ hơn là thành công bền vững.”

Chiến lược gia (Strategist)

Các nhà chiến lược nhận thức sâu sắc về môi trường mà họ hoạt động – bao gồm các cấu trúc và quy trình giúp cho tổ chức phát triển. Bên cạnh đó, họ cũng có thể xem xét đánh giá lại những khuôn khổ này và những phần có thể cải thiện.

Một nhà lãnh đạo chiến lược gia thường sẽ trả lời như sau:

S1. “Một nhà lãnh đạo giỏi là người có khả năng xây dựng sự đồng thuận trong đội nhóm bị chia rẽ.”
S2. “Điều quan trọng là giúp phát triển tổ chức nói chung, cũng như hỗ trợ cấp dưới của tôi phát triển và đạt thành tích cá nhân.”
S3. “Xung đột là điều không thể tránh khỏi, nhưng tôi đủ hiểu biết về các mối quan hệ để xử lý mâu thuẫn.”

Nhà giả kim (Alchemist)

Theo Rooke và Tolbert, đây là loại hình logic hành động hiệu quả nhất trong quản trị thay đổi. Điểm khác biệt chính của các “nhà giả kim” là khả năng độc đáo của họ trong việc nhìn thấy bức tranh toàn cảnh, đồng thời cũng ý thức rõ ràng sự cần thiết phải xem xét nghiêm túc từng chi tiết. Dưới sự lãnh đạo của họ, không một bộ phận hay thành viên nào bị xem thường cả.

Một nhà lãnh đạo “giả kim” thường sẽ trả lời như sau:

A1. “Người lãnh đạo giỏi sẽ giúp nhân viên của họ đạt được tiềm năng cao nhất của họ, cũng như có khả năng đồng cảm và đạo đức cần thiết để đạt được điều đó.”
A2. “Điều quan trọng là phải tạo ra tác động sâu sắc và tích cực đến bất cứ điều gì tôi đang làm.”
A3. “Tôi có khả năng độc đáo trong việc cân bằng các nhu cầu ngắn hạn và mục tiêu dài hạn.”

Người cơ hội (Opportunist)

Hiếu thắng, luôn muốn giành chiến thằng bằng mọi giá. Một nhà lãnh đạo cơ hội thường sẽ trả lời như sau:

O1. “Một nhà lãnh đạo giỏi nên luôn coi người khác như những đối thủ tiềm năng cần phải chiến thắng, ngay cả khi điều đó phải trả giá bằng sự phát triển chuyên môn của họ.”
O2. “Tôi có quyền từ chối ý kiến đóng góp của những người chất vấn hoặc chỉ trích ý tưởng của tôi.”

Nhà ngoại giao (Diplomat)

Không giống như người theo chủ nghĩa cơ hội, nhà ngoại giao không quan tâm đến cạnh tranh hoặc quyền lực kiểm soát. Thay vào đó, họ tìm cách gây ra tác động tối thiểu cho tổ chức – thông qua việc tuân thủ các tiêu chuẩn hiện có và hoàn thành công việc hàng ngày mà vẫn đảm bảo ít gây xích mích nhất có thể.

Một nhà lãnh đạo ngoại giao thường sẽ trả lời như sau:

Đ1. “Người lãnh đạo giỏi nên luôn chống lại sự thay đổi – vì nó có nguy cơ gây ra sự bất ổn trong đội ngũ nhân viên.”
Đ2. “Điều quan trọng là tạo sự gắn kết xã hội trong nội bộ tổ chức, tránh gây ra xung đột.”
D3. “Tôi có xu hướng phát triển trong các vai trò lãnh đạo theo định hướng nhóm hoặc hỗ trợ nhiều hơn.”

Chuyên gia (Expert)

Chuyên gia là những người có hiểu biết sâu sắc trong lĩnh vực nhất định, không ngừng nỗ lực hoàn thiện kiến thức về chủ đề đó để đáp ứng kỳ vọng cao của chính họ. Đây là những cá nhân tài năng, đóng vai trò là nguồn cung kiến thức cho cả đội. Tuy nhiên, logic hành động này lại thiếu đi một đặc điểm quan trọng nơi một người lãnh đạo giỏi – trí tuệ cảm xúc (EQ).

Một nhà lãnh đạo chuyên gia thường sẽ trả lời như sau:

E1. “Người lãnh đạo giỏi nên ưu tiên việc phát triển kiến thức của họ hơn là nhu cầu của tổ chức và các nhân viên dưới quyền.”
E2. “Khi giải quyết vấn đề với những người khác trong tổ chức, ý kiến của tôi thường sẽ là ý kiến đúng.”

Đọc thêm: Các loại hành vi của con người – 5 thái cực tính cách theo tâm lý học

Tổng hợp 7 loại logic hành động theo Bill Torbert và David Rooke

(Nguồn: Harvard Business Review)

Bạn thuộc tuýp phong cách lãnh đạo nào?

Vậy tóm lại, logic hành động nào miêu tả chính xác con người bạn nhất? Dựa trên những nhận định trên đây, ta hãy cùng kiểm tra xem bạn thuộc phong cách lãnh đạo nào nhé!

Cần lưu ý rằng những lôgic hành động trên chỉ thuần túy tương ứng với các giai đoạn phát triển chứ không phải những thuộc tính cố định. Thông thường, phần lớn các nhà lãnh đạo sẽ trải qua nhiều phong cách lãnh đạo trong suốt sự nghiệp của họ.

Ví dụ, nếu bạn đồng ý với tất cả những gì nhà chiến lược nói (S1, S2 và S3), điều này đồng nghĩa với việc phong cách lãnh đạo của bạn là 66% chiến lược và 33% dân chủ. Nếu bạn chỉ đồng ý với S3, nhưng với tất cả những gì “nhà giả kim” nói – tức là phong cách của bạn gồm 50% chuyển đổi, 25% chiến lược và 25% dân chủ. Bạn càng đồng ý với nhiều logic hành động trên đây, thì càng có nhiều khả năng bạn là người thực hành kết hợp nhiều phong cách lãnh đạo.

Phong cách lãnh đạo nào là tối ưu nhất?

Trên thực tế, rất ít người chỉ thực hành một phong cách lãnh đạo nhất định. Thông thường, mỗi người sẽ thể hiện tổng hợp nhiều phong cách khác nhau – tùy thuộc vào ngành nghề và tình cảnh thực tế.

Lãnh đạo là một quá trình thay đổi và phát triển liên tục. Mỗi người cần phải luôn thay đổi và cải tiến cách thức giúp đỡ cấp dưới và đội nhóm/ tổ chức phát triển. Kinh nghiệm càng dạy dạn, chúng ta sẽ càng phải linh hoạt chuyển đổi phương pháp quản lý của mình tùy vào hoàn cảnh nhất định.