Nghe nhạc cổ điển có tác dụng gì? 14 lợi ích bất ngờ bạn nên biết

Nghe nhạc cổ điển có tác dụng gì? Khám phá ngay 14 lợi ích bất ngờ của việc thưởng thức dòng nhạc đặc thù này – từ cải thiện trí nhớ, tăng cường khả năng tập trung đến giảm căng thẳng và ngủ ngon hơn.

Từ lâu, âm nhạc cổ điển đã được biết đến với vẻ đẹp thanh tao và khả năng khơi gợi cảm xúc của người nghe. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, ngoài giá trị nghệ thuật, loại hình nghệ thuật này còn mang lại nhiều lợi ích bất ngờ cho sức khỏe và tinh thần. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá 14 tác dụng của nhạc cổ điển, giúp bạn cải thiện và tận hưởng cuộc sống cách trọn vẹn hơn!

Tóm tắt nội dung chính:

• Nghe nhạc cổ điển đã được chứng minh mang lại nhiều lợi ích cho cả phương diện thể lý (hạ huyết áp, giảm đâu, hỗ trợ hệ miễn dịch, v.v…) lẫn tinh thần (tăng cường chức năng nhận thức, cải thiện trí nhớ, giảm căng thẳng, lo lắng).
• Trong những năm gần đây, nhiều nghiên cứu đã cho thấy tác dụng của nhạc cổ điển lên tâm trạng, trí tuệ cảm xúc và sức khỏe tinh thần tổng thể của người nghe.
• Lợi ích của việc thưởng thức loại hình nghệ thuật này không chỉ dừng lại ở sức khỏe – mà còn góp phần cải thiện năng suất, giải phóng sức sáng tạo, nuôi dưỡng cảm giác hạnh phúc, làm phong phú đời sống tinh thần lẫn tâm linh.

Tác dụng của nhạc cổ điển lên cơ thể

Hạ huyết áp

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng nghe nhạc cổ điển có thể góp phần xoa dịu cơ thể, làm giảm huyết áp. Những bản nhạc có nhịp độ chậm, giai điệu theo cấu trúc được ghi nhận có thể kích hoạt phản ứng thư giãn trong cơ thể – từ đó làm giảm lượng hormone gây stress mang tên cortisol, yếu tố chính gây ra bệnh cao huyết áp.

Trong một nghiên cứu được xuất bản trên Deutsches Arzteblatt International, sau khi nghe nhạc của Mozart và Strauss trong 25 phút, các nhà quan sát nhận thấy người tham gia có dấu hiệu giảm huyết áp tâm thu và tâm trương (khi tim co bóp và thư giãn). Theo kết luận của các bên nghiên cứu, âm nhạc có tác dụng giảm huyết áp tốt nhất là nhạc không lời, có nhịp độ và âm lượng ổn định, nhiều đoạn nhạc lặp đi lặp lại, và không có hòa âm kích động quá mức.

Một nghiên cứu khác cho thấy âm nhạc cổ điển giúp làm dịu hệ thần kinh thông qua dây thần kinh phế vị, phản ứng với những rung động của âm nhạc. Đồng thời, nó cũng kích hoạt giải phóng dopamine, từ đó làm giảm nhịp tim và huyết áp.

Tác dụng của nhạc cổ điển

Giảm đau

Âm nhạc cổ điển, đặc biệt là những bản nhạc êm dịu, có thể khiến người nghe bớt chú ý vào các tín hiệu đau đớn – qua đó làm suy giảm nhận thức về cơn đau. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng những bệnh nhân nghe nhạc cổ điển trong quá trình điều trị bệnh hoặc phục hồi nhìn chung ghi nhận mức độ đau đớn thấp hơn – trong nhiều trường hợp, nhu cầu cần đến thuốc giảm đau của họ cũng phần nào ít đi.

Tăng cường chất lượng giấc ngủ

Đặc tính nhịp độ chậm, giai điệu theo cấu trúc và du dương của nhiều bản nhạc cổ điển có tác dụng xoa dịu tâm trí, đưa cơ thể vào trạng thái thư giãn để bắt đầu đi vào giấc ngủ – tương tự như những bài hát ru. Một số nghiên cứu cho thấy nghe nhạc cổ điển trước khi đi ngủ có thể góp phần cải thiện các giai đoạn của giấc ngủ – bao gồm giấc ngủ nông, sâu và REM. Những người nghe nhạc cổ điển nhìn chung trải qua nhiều thời gian hơn trong giai đoạn ngủ sâu – đóng vai trò quan trọng để phục hồi cơ thể, cũng như ít bị gián đoạn giấc ngủ hơn.

Với những ai hay gặp tình trạng tâm trí không thể thư giãn vào ban đêm, sau đây là một số mẹo để bạn tận dụng tác dụng của nhạc cổ điển:

• Tạo danh sách phát (playlist) khi ngủ: Chọn những bản nhạc êm dịu, khiến bạn cảm thấy thư giãn. Bạn nên tìm những bài có nhịp độ chậm (khoảng 60-80 nhịp mỗi phút) và giai điệu mượt mà – trong khi tránh những bài có giọng điệu mạnh, cấu trúc phức tạp hoặc cường độ thay đổi đột ngột.
• Giảm âm lượng: Giữ âm lượng playlist ở mức thấp để tránh làm gián đoạn giấc ngủ.
• Lập lịch trình đi ngủ: Kết hợp âm nhạc cổ điển vào thói quen đi ngủ để báo hiệu cho cơ thể rằng đã đến lúc thư giãn. Nghe nhạc khoảng 30-45 phút trước khi đi ngủ và chỉnh cho âm thanh nhỏ dần.
• Sử dụng bộ hẹn giờ ngủ: Đặt bộ hẹn giờ tắt nhạc sau khi bạn chìm vào giấc ngủ để tránh tỉnh giấc sau đó.

Hỗ trợ hệ miễn dịch

Liệu pháp âm nhạc, vốn được sử dụng để cải thiện cảm xúc, đã được nhiều nghiên cứu chứng minh về hiệu quả trong việc cải thiện sức khỏe thể chất, bao gồm chức năng miễn dịch. Do đặc tính thư giãn, âm nhạc cổ điển rất phù hợp để phần nào giảm bớt liều lượng các hormone như cortisol – qua đó tác động đến hệ thống phòng thủ của cơ thể và hỗ trợ chống lại bệnh tật.

Nhạc cổ điển chữa lành

Tác dụng của nhạc cổ điển lên não bộ

Tăng cường chức năng não bộ & nhận thức

Ngay cả khi không trực tiếp gia tăng chỉ số IQ (một hiện tượng thường được biết đến với tên gọi “hiệu ứng Mozart”), âm nhạc cổ điển vẫn có tác dụng kích thích nhiều vùng não bộ, bao gồm cả các vùng liên quan đến trí nhớ, khả năng tập trung và nhận thức về không gian. Nhờ khả năng kích hoạt giải phóng dopamine, làm giảm hormone căng thẳng và “khai thông” suy nghĩ, các tác phẩm cổ điển đóng vai trò như một chất xúc tác mạnh mẽ cho não bộ, giúp cải thiện khả năng lý luận và tư duy trừu tượng.

Cải thiện trí nhớ

Là một phần của tác động đến các chức năng nhận thức, âm nhạc cổ điển mang lại sự kích thích mạnh mẽ lên các vùng não chịu trách nhiệm mã hóa và truy xuất bộ nhớ – nhờ đó củng cố các đường dẫn truyền thần kinh. Trên thực tế, nghiên cứu đã chỉ ra mối tương quan giữa việc nghe các bản nhạc cổ điển và việc cải thiện hiệu suất trong các công việc cần đến trí nhớ ngắn hạn (ví dụ: ghi nhớ những thứ như số điện thoại, danh sách mua sắm hoặc hướng dẫn).

Tuyển tập nhạc cổ điển Mozart, Beethoven, Vivaldi

Tác dụng của nhạc cổ điển lên sức khỏe tổng quát

Giảm căng thẳng và lo âu

Như đã đề cập, nghe nhạc cổ điển đã được chứng minh có tác dụng làm giảm bớt hormone căng thẳng cortisol, nhờ đó giúp người nghe cảm thấy bình tĩnh và thư giãn hơn. Hệ thống giai điệu và tiết tấu theo cấu trúc là tác nhân “đánh lạc hướng” họ khỏi những mối lo lắng và bất an, mang lại cảm giác bình yên trong tâm trí.

Đồng thời, quan sát cũng cho thấy việc nghe nhạc cổ điển thường xuyên cũng phần nào làm tăng mức độ oxytocin – chất đóng vai trò quan trọng tác động đến phản ứng căng thẳng và các hoạt động gắn kết xã hội.

Cải thiện tâm trạng

Những bản nhạc vui tươi với âm giải trưởng tự nhiên có tác dụng kích hoạt giải phóng endorphin (chất hóa học đóng vai trò quan trọng đối với các cảm xúc như niềm vui và hạnh phúc) trong não bộ. Giai điệu nhịp nhàng trong nhạc cổ điển ảnh hưởng đến sóng não, đồng bộ hóa chúng với trạng thái tỉnh táo và tích cực – dẫn đến các cảm xúc như lạc quan và vui vẻ.

Âm nhạc thể hiện những điều miệng lưỡi không thể nói ra và trái tim không thể làm thinh.

Victor Hugo

Cải thiện sức khỏe tinh thần

Như đã bàn luận phía trên, âm nhạc cổ điển góp phần làm giảm mức cortisol và tạo cảm giác thư giãn – qua đó giúp người nghe đạt được sự bình tĩnh và gián tiếp giảm bớt các triệu chứng trầm cảm. Việc tập trung vào những giai điệu và hòa âm trong những tác phẩm cổ điển có thể ví như một loại thực hành chánh niệm – giúp bạn tách mình ra khỏi những suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực.

Những khi ở một mình, âm nhạc cổ điển đóng vai trò như một người bạn đồng hành đầy cảm xúc. Nếu như những tác phẩm vui tươi giúp nâng cao tâm trạng thì ngược lại, những bản nhạc u sầu lại mang đến không gian an toàn để bạn xử lý, suy ngẫm và giải phóng những cảm xúc khó khăn.

Tác dụng của nhạc cổ điển

Hỗ trợ trí tuệ cảm xúc

Âm nhạc cổ điển thường mang đến cho người nghe những trải nghiệm cảm xúc phong phú. Qua việc rèn luyện trí não để nhận biết và phân biệt các loại cảm xúc được thể hiện trong các bản nhạc, chúng ta sẽ có thể nhận thức và thấu hiểu rõ hơn về cảm xúc của chính mình cũng như người khác.

Mặt khác, việc cảm động trước những cảm xúc được lồng ghép trong các tác phẩm cổ điển cũng góp phần tạo nên nền tảng cho việc nuôi dưỡng sự đồng cảm. Bằng cách kết nối với những cảm xúc được truyền tải qua giai điệu, bạn có thể sẽ nhận thấy bản thân trở nên hòa hợp hơn với cảm xúc của những người xung quanh.

Khi cơ thể và tâm trí hòa vào những giai điệu thư giãn, bạn sẽ phần nào cảm thấy dễ dàng hơn trong việc quản lý những cảm xúc tiêu cực như tức giận – cũng như nghiệm ra các cơ chế đối phó lành mạnh để điều chỉnh và quản lý trạng thái bên trong.

Tác dụng của nhạc cổ điển đến chất lượng cuộc sống

Cải thiện năng suất làm việc & học tập

Nghiên cứu cho thấy rằng những bản nhạc cổ điển, đặc biệt là những tác phẩm có cấu trúc và nhịp độ rõ ràng, giúp lọc bỏ những tác nhân phiền nhiễu, tạo cảm giác ổn định và tăng cường sự tập trung của người nghe. Điều này đặc biệt hữu ích khi bạn cần làm những công việc đòi hỏi sự chú tâm cao như học bài hoặc phân tích dữ liệu.

Tuyển tập nhạc baroque để tập trung học tập

Giải phóng năng lực sáng tạo

Nhờ khả năng khơi gợi đa dạng cung bậc cảm xúc – từ niềm vui, ngạc nhiên cho đến nỗi buồn và sự chiêm nghiệm – âm nhạc cổ điển tạo điều kiện để ta kết nối tốt hơn với thế giới nội tâm, qua đó hỗ trợ “đánh thức” những ý tưởng và quan điểm mới lạ. Một số bản nhạc, đặc biệt là những tác phẩm có nhịp độ vừa phải (khoảng 60 nhịp mỗi phút), có thể đồng bộ hóa sóng não đến trạng thái được gọi là sóng alpha – có tác dụng giúp thư giãn và tăng cường khả năng sáng tạo. Nhờ đó, tâm trí được đưa vào trạng thái thư giãn và trở nên cởi mở hơn với những thông tin mới – cũng như khả năng giải quyết vấn đề bằng trí tưởng tượng.

Tăng cường hạnh phúc

Trạng thái vui vẻ, lạc quan và cảm hứng bắt nguồn từ các âm giai trưởng tự nhiên, giai điệu và hòa âm tươi sáng là nhân tố góp phần tạo nên tâm trạng tích cực hơn. Khi tập trung vào sự phức tạp và vẻ đẹp của một bản nhạc, chúng ta đồng thời trở nên “hiện diện” mạnh mẽ hơn trong thời điểm hiện tại, học được cách trân trọng các trải nghiệm và nuôi dưỡng lòng biết ơn đối với các khía cạnh của cuộc sống.

Tôi biết rằng niềm vui lớn nhất trong cuộc đời tôi đã đến từ cây vĩ cầm.

Albert Einstein

Tác dụng của nhạc cổ điển đối với tâm lý và sức khỏe tâm thần

Tăng cường nhận thức tâm linh

Những giai điệu cao vút, âm thanh mạnh mẽ và hòa phối giữa các nhạc cụ là tác nhân đưa tâm hồn người nghe vượt lên khỏi thế giới vật chất. Sự kết nối cảm xúc này có thể mang tính tâm linh đặc biệt sâu sắc đối với một số người. Việc nghe một bản nhạc có nhịp độ chậm và giai điệu êm dịu sẽ góp phần đưa bạn vào trạng thái thiền định bình yên – bước đầu để ta có được những suy ngẫm về tinh thần và về bản thân.

Xuyên suốt lịch sử, nhiều nền văn hóa đã xem âm nhạc như một phương thức để kết nối với thần thánh hoặc một sức mạnh cao hơn. Các bản nhạc cổ điển, đặc biệt là những sáng tác dành cho các nghi lễ tôn giáo, được nhiều người biết đến với khả năng gợi lên cảm giác kết nối đặc biệt sâu sắc nơi các giáo đồ.

Nhịp điệu và sự hòa hợp của âm nhạc là cầu nối đưa bạn vào đến những nơi sâu thẳm nhất của tâm hồn.

Plato

Lời kết

Âm nhạc cổ điển không chỉ là một loại hình nghệ thuật, mà còn là một món quà quý giá dành cho sức khỏe và tinh thần. Hy vọng những thông tin trong bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về tác dụng của nhạc cổ điển và những lợi ích tiềm tàng khi áp dụng nó vào thói quen hàng ngày. Hãy thường xuyên dành thời gian để thưởng thức những bản nhạc du dương, êm ái và cảm nhận những thay đổi tích cực mà âm nhạc mang lại cho mình bạn nhé!

Không có âm nhạc, cuộc sống sẽ là một sai lầm.

Friedrich Nietzsche

Có thể bạn quan tâm:

• 70 câu hỏi về sự tự tin: Phát triển thông qua tự vấn
• 6 cách luyện giọng nói hay và truyền cảm khi giao tiếp
• Work-life Balance: 14 mẹo cân bằng cuộc sống và công việc
• Thế giới của người hướng nội: Vài dòng suy ngẫm về cuộc sống
• Review sách Bí mật của nước (Masaru Emoto): Thông điệp sự sống giữa thế giới hiện đại