English
日本語
Tuyển tập những câu thành ngữ tiếng Nhật (Kotowaza) hay về cuộc sống, sự kiên cường, quan hệ xã hội và các chủ đề khác.
Từ lâu, tôi đã có mối quan tâm đặc biệt với Nhật Bản – không phải vì thích anime hay ngưỡng mộ khoa học kỹ thuật, mà ở một bình diện sâu sắc hơn: triết lý sống của người Nhật, thể hiện qua các tư tưởng như Thiền tông, wabi-sabi, tỉnh thức, cũng như các khía cạnh văn hóa như nghề thủ công, nghi thức trà đạo, phong cách sống tối giản, v.v… Chính niềm say mê đó đã trở thành động lực thúc đẩy tôi nghiên cứu ngôn ngữ và tập tục của xứ sở mặt trời mọc.
Nói đến Nhật Bản, một trong những nét văn hóa tôi thấy khá thú vị chính là thành ngữ tiếng Nhật (kotowaza – ことわざ). Ngắn gọn, súc tích, nhưng “thấm đẫm” rất nhiều thông điệp ý nghĩa và sâu sắc về nhân sinh cùng hành trình khám phá bản thân.
Tóm tắt nội dung chính
- Tuyển tập các câu thành ngữ dưới đây được tổng hợp theo đa dạng chủ đề – từ vẻ đẹp cuộc sống hằng ngày, cách phát huy sức mạnh nội tại, sự phức tạp trong các mối quan hệ xã hội, ý nghĩa của việc không ngừng học hỏi & tự hoàn thiên, v.v…
- Hy vọng rằng những “lời vàng ngọc” này sẽ trở thành điểm tựa cho bạn những lúc khó khăn, là “kim chỉ nam” để bạn thực hành tự vấn, thêm mạnh mẽ, tỉnh thức và hạnh phúc trong từng giây phút cuộc đời.
Thành ngữ tiếng Nhật là gì?
Ở Nhật Bản, có một niềm tin lâu đời được gọi là 言霊 (kotodama) – quan niệm rằng ngôn từ nắm giữ một dạng sức mạnh tâm linh, có thể định hình thực tại/ chạm đến tâm hồn nếu được nói ra một cách chủ đích và chân thành. Niềm tin đó được thể hiện sống động qua kho tàng thành ngữ tiếng Nhật – (kotowaza/ ことわざ) – chứa đựng những tư tưởng trí tuệ từ ngàn xưa, được đúc kết từ kinh nghiệm của các học giả, nhà sư, samurai và cả những người dân bình thường.
Kotowaza có nguồn gốc khá đa dạng – một số từ giáo lý nhà Phật, số khác từ kinh điển Trung Hoa cổ đại, hoặc từ quan sát quy luật cuộc sống và thiên nhiên. Nhìn chung, ta có thể chia thành ngữ tiếng Nhật thành 3 loại chính như sau:
- Tục ngữ/ câu nói ngắn gọn (言い習わし, iinarawashi): Những cụm từ dễ nhớ dễ thuộc, gói gọn một chân lý đơn giản mà sâu sắc (vd: 猿も木から落ちる – Saru mo ki kara ochiru, nghĩa là “Đến cả khỉ cũng có lúc rơi khỏi cây”).
- Quán dụng ngữ (慣用句, kan’yōku): Những câu nói cố định được người Nhật sử dụng từ lâu đời, ghép từ nhiều từ đơn. Thông thường, ý nghĩa của quán dụng ngữ khác biệt hoàn toàn so với nghĩa đen của các từ cấu thành. Một ví dụ điển hình là 猫の手も借りたい (Neko no te mo karitai, nghĩa đen: “Muốn mượn cả tay của con mèo”) hàm ý bản thân đang “bận sấp mặt”.
- Thành ngữ bốn chữ (四字熟語, yojijukugo): Những cụm từ tao nhã, súc tích và đậm chất thơ, được cấu thành từ bốn ký tự Kanji. Nhiều câu có nguồn gốc từ kinh Phật và triết học Trung Quốc. (vd: 一期一会 – Ichi-go ichi-e, Hán Việt: “Nhất kỳ nhất hội”)
Thành ngữ tiếng Nhật về cuộc sống
一期一会 (Ichi-go ichi-e)
Nghĩa đen: “Một lần, một cuộc gặp gỡ.”
Mỗi cuộc gặp gỡ, mỗi cuộc trò chuyện, mỗi tách trà sẻ chia đều là một sự kiện duy nhất sẽ không bao giờ lặp lại nữa. Vì vậy, chúng ta nên sống trọn khoảnh khắc hiện tại, ý thức vẻ đẹp thoáng qua của mỗi cuộc tao ngộ, cả với người khác và với thế giới xung quanh.
人生谷あり山あり (Jinsei tani ari yama ari)
Nghĩa đen: “Đời người có thung lũng, có cả núi non.”
Cuộc sống sẽ có những giai đoạn khó khăn và dễ dàng, buồn bã lẫn vui sướng, tương tự câu “Sông có khúc, người có lúc”/ “Không ai giàu ba họ, không ai khó ba đời” của Việt Nam. Thừa nhận dòng chảy tự nhiên này là chìa khóa nuôi dưỡng sức mạnh nội tại, vì rằng chẳng có “thung lũng”/ “hố sâu” nào là mãi mãi. Rằng mỗi “đỉnh núi”/ thành công ta chinh phục đều từng là một mục tiêu xa vời trong quá khứ.
雨降って地固まる (Ame futte ji katamaru)
Nghĩa đen: “Sau cơn mưa, mặt đất sẽ cứng lại.”
Ai trong chúng ta cũng cảm thấy bất an khi đối mặt với nghịch cảnh – giống như trận “mưa rào” ập đến bất thình lình. Tuy nhiên, sau khi giông bão qua đi, phần lớn đều trở nên mạnh mẽ và kiên cường hơn. Nói cách khác, thử thách là cơ hội để củng cố và khám phá nguồn sức mạnh bên trong. Giống như thành ngữ tiếng Việt có câu “Sau cơn mưa trời lại sáng” vậy.
花鳥風月 (Kachou fuugetsu)
Nghĩa đen: “Hoa, Chim, Gió, Trăng.”
Bốn ký tự này tượng trưng cho nét đẹp truyền thống của thiên nhiên; khi kết hợp lại, chúng nói lên tầm quan trọng của việc trải nghiệm thế giới qua lăng kính chánh niệm và lòng biết ơn – một lời mời gọi mỗi người hãy tạm gác lại mọi lo toan để hòa mình vào vẻ đẹp giản dị, thanh tao luôn hiện hữu xung quanh.
Thành ngữ tiếng nhật 4 chữ
明日は明日の風が吹く (Ashita wa ashita no kaze ga fuku)
Nghĩa đen: “Ngọn gió của ngày mai sẽ thổi vào ngày mai.”
Lo lắng về tương lai cũng giống như cố gắng đoán hướng gió – một nỗ lực hoàn toàn vô ích. Hãy đối mặt với thử thách của hôm nay với những gì bạn có, và tin rằng bạn sẽ có đủ sức mạnh cũng như nguồn lực cần thiết để đối mặt với bất cứ điều gì trong tương lai. Câu thành ngữ này cũng tương tự như câu “Việc hôm nay chớ để ngày mai”, nhưng theo một góc nhìn tích cực hơn: hãy cứ sống trọn vẹn cho hôm nay.
自業自得 (Jigou jitoku)
Nghĩa đen: “Việc mình làm, mình hưởng.”
Đây chính là cốt lõi của luật nhân quả – “Gieo nhân nào, gặt quả nấy”. Mọi lựa chọn của ngày hôm nay, dù theo hướng như thế nào, đều sẽ trở thành “hạt giống” cấu thành thực tại trong tương lai; đó là lý do vì sao chúng ta cần phải thực hành lối sống tỉnh thức và có trách nhiệm với bản thân.
Tục ngữ tiếng Nhật về cuộc sống
間違った電車に乗ったら、次の駅で降りなさい (Machigatta densha ni nottara, tsugi no eki de orinasai)
Nghĩa đen: “Nếu lên nhầm tàu, hãy xuống ở ga kế tiếp.”
Đừng tiếp tục đi sai hướng chỉ vì ngoan cố hay xấu hổ, sợ bị “chê cười”. Hãy nhanh chóng thừa nhận sai lầm, điều chỉnh hướng đi, và đừng lãng phí thời gian đi trên con đường không thuộc về mình.
間違えて乗った電車が、時には目的地に連れて行ってくれる (Machigaete notta densha ga, toki ni wa mokutekichi ni tsureteitte kureru)
Nghĩa đen: “Đôi khi, chuyến tàu bạn đi nhầm lại đưa bạn đến đích.”
Trên thực tế, không phải sai lầm nào cũng dẫn đến kết quả xấu. Rất nhiều khi, một biến cố bất chợt, một “ngã rẽ sai” lại đưa ta đến một khám phá bất ngờ, hoặc một đích đến còn tốt hơn cả dự định ban đầu. Vì thế, điều quan trọng là hãy luôn cởi mở với những món quà của cuộc sống – cũng như cố gắng sống trọn vẹn từng khoảnh khắc mỗi ngày.
Thành ngữ tiếng Nhật hay
桃栗三年柿八年 (Momo kuri sannen, kaki hachinen)
Nghĩa đen: “Đào và hạt dẻ mất ba năm, hồng mất tám năm.”
Những điều tốt đẹp không tự nhiên xuất hiện theo ý muốn cá nhân. Mỗi mục tiêu, mỗi kỹ năng, mỗi giai đoạn trưởng thành đều cần một khoảng thời gian nhất định. Hành động hấp tấp cũng giống như cố gắng thu hoạch trái cây trước khi chín; sẽ chỉ dẫn đến thất vọng và lãng phí nguồn lực. Nói cách khác, kiên nhẫn và nỗ lực bền bỉ chính là chìa khóa để thành công được “đơm hoa kết trái”.
生者必滅、会者定離 (Shousha hitsumetsu, esha jouri)
Nghĩa đen: “Phàm ai sinh ra ắt sẽ chết; phàm ai gặp gỡ ắt sẽ chia ly.”
Không có gì tồn tại mãi mãi – kể cả mạng sống của chính chúng ta. Thay vì cảm thấy buồn bã hay tuyệt vọng vì điều đó, ta có thể chuyển hóa nhận thức này thành “hạt giống” nuôi dưỡng lòng biết ơn. Chính vì không có gì là vĩnh viễn, con người càng cần phải học cách trân quý mọi trải nghiệm sống, mọi tương tác, mọi khoảng thời gian được ở bên nhau.
Đọc thêm: 72 câu nói hay về cái chết – Đời là phù du
Thành ngữ tiếng Nhật về sự cố gắng, bền bỉ & thành công
猿も木から落ちる (Saru mo ki kara ochiru)
Nghĩa đen: “Đến cả khỉ cũng có lúc rơi khỏi cây.”
Nhân vô thập toàn. Ngay cả chuyên gia cũng mắc lỗi trong lĩnh vực của họ. Nói cách khác, chúng ta cần học cách tha thứ cho những sai lầm/ thất bại của bản thân – cũng như của người khác.
覆水盆に返らず (Fukusui bon ni kaerazu)
Nghĩa đen: “Nước đã đổ thì không thể trở lại khay.”
Việc gì đã làm thì không thể rút lại được. Chẳng ích gì khi cứ than thở về quá khứ hay chìm đắm trong sai lầm đã qua. Điều duy nhất cần làm là chấp nhận những gì đã xảy ra, học hỏi từ đó, đồng thời chuyển hướng tập trung vào hiện tại và tương lai.
Đọc thêm: Shikata ga nai (仕方がない) – Buông bỏ để tâm bình an
七転び八起き (Nanakorobi yaoki)
Nghĩa đen: “Ngã bảy lần, đứng dậy tám lần.”
Số lần bạn vấp ngã và thất bại không quan trọng; điều quan trọng là luôn nỗ lực “đứng dậy” thêm một lần nữa, luôn bất khuất và kiên trì đến cùng.
Đọc thêm: Gaman (我慢) – Triết lý đằng sau sức mạnh Nhật Bản
石の上にも三年 (Ishi no ue ni mo sannen)
Nghĩa đen: “Ba năm trên một tảng đá.”
Kiên nhẫn là chìa khóa làm nên mọi chuyện – giống như một tảng đá lạnh lẽo, cứng rắn cũng có thể trở nên ấm áp nếu ta cứ ngồi trên đó đủ “ba năm”. Ngay cả khi không thấy tiến triển, hãy tin tưởng rằng nỗ lực bền bỉ, có định hướng cuối cùng sẽ mang lại kết quả. Cũng giống như ông cha ta hay nói “Có công mài sắt, có ngày nên kim” vậy.
Thành ngữ tiếng Nhật về sự cố gắng
雲外蒼天 (Ungai souten)
Nghĩa đen: “Bầu trời xanh bên kia những đám mây.”
Trong thời điểm khó khăn, chúng ta có xu hướng cho rằng “bầu trời” sẽ cứ mãi u ám. Tuy nhiên, thực tế là bên kia những “đám mây” hỗn loạn, một bầu trời trong xanh vẫn đang ở đó – chờ đợi ta. Nói cách khác, hãy can đảm chịu đựng mọi giông bão, vì sự quang đãng và bình yên rồi sẽ trở lại.
継続は力なり (Keizoku wa chikara nari)
Nghĩa đen: “Tiếp tục là sức mạnh.”
Sức mạnh thực sự không nằm ở một nỗ lực bộc phát duy nhất; nó đến từ thói quen và sự bền chí. Mỗi hành động nhỏ nhặt hàng ngày, được duy trì theo thời gian, sẽ dần biến thành “quán tính” đưa ta đến với những mục tiêu xa vời.
Thành ngữ tiếng Nhật về thành công
塵も積もれば山となる (Chiri mo tsumoreba yama to naru)
Nghĩa đen: “Bụi bặm tích lại cũng thành núi.”
Những nỗ lực tưởng chừng không đáng kể, khi được tích lũy dần, cuối cùng sẽ mang lại thành quả to lớn. Nói cách khác, đừng bao giờ đánh giá thấp giá trị của một bước chân, một đồng tiền tiết kiệm, hay một hành động tử tế. Đây chính là tinh thần của câu “Tích tiểu thành đại” hay “Góp gió thành bão” trong thành ngữ tiếng Việt.
笑う門には福来たる (Warau kado ni wa fuku kitaru)
Nghĩa đen: “May mắn sẽ đến với những người biết mỉm cười.”
Thái độ vui vẻ và tích cực là thỏi “nam châm” hấp dẫn những điều tốt đẹp. Suy cho cùng, ai cũng bị thu hút bởi vẻ ấm áp và hạnh phúc. Bằng cách vun trồng bầu không khí tích cực trong gia đình và tâm hồn, đó là bạn đang mở ra cánh cửa cho vận may và những mối quan hệ viên mãn đến với mình.
苦あれば楽あり (Ku areba raku ari)
Nghĩa đen: “Nơi nào có gian khổ, nơi đó có niềm vui.”
“Khổ trước, sướng sau”. Đau khổ và niềm vui luôn là một cặp “bài trùng” không thể tách biệt. Ý thức được chân lý này, ta sẽ có thể dễ dàng chấp nhận mọi sự hơn, vì biết rằng an lạc sẽ đến sau những gian khó của thời điểm hiện tại.
Thành ngữ tục ngữ tiếng Nhật
人事を尽くして天命を待つ (Jinji o tsukushite tenmei o matsu)
Nghĩa đen: “Làm hết sức người, rồi chờ mệnh trời.”
Sống là cân bằng giữa nỗ lực và buông bỏ. Hãy luôn cống hiến hết mình trong mọi việc. Một khi đã làm tất cả trong khả năng cá nhân, điều tiếp theo bạn cần làm là ngưng bám chấp và tin tưởng vào dòng chảy của cuộc sống.
Đọc thêm: 57 câu nói hay về hy vọng
花は桜木、人は武士 (Hana wa sakuragi, hito wa bushi)
Nghĩa đen: “Trăm hoa đẹp nhất có hoa anh đào, con người đẹp nhất là người võ sĩ.”
Trong văn hóa Nhật Bản, hoa anh đào được coi là loài hoa tinh túy nhất, được ngưỡng mộ vì vẻ đẹp rực rỡ, chóng tàn. Tương tự, người võ sĩ (samurai) được xem là hình mẫu con người lý tưởng, không chỉ vì kỹ năng chiến đấu, mà còn ở sự chính trực, kỷ luật và dũng cảm sống có mục đích. Ở thời đại ngày nay, hình tượng “võ sĩ” có thể được xem là ẩn dụ về phương diện tinh thần – nói lên thái độ sống chân thật, luôn sẵn sàng hành động phù hợp với các giá trị cốt lõi của bản thân.
Thành ngữ tiếng Nhật về tình yêu, gia đình & quan hệ xã hội
情けは人の為ならず (Nasake wa hito no tame narazu)
Nghĩa đen: “Lòng trắc ẩn không phải là vì người khác.”
Khi bạn thể hiện lòng tốt và sự tử tế, không chỉ đối phương được hưởng lợi. Hành động nhân ái đó sẽ quay ngược trở lại, làm phong phú thêm cuộc sống và nhân cách của chính bạn. Giúp đỡ người khác cũng là giúp đỡ chính mình.
Tục ngữ Nhật Bản về tình yêu
魚心あれば水心 (Uogokoro areba mizugokoro)
Nghĩa đen: “Nếu cá có lòng với nước, nước sẽ có lòng với cá.”
Khi bạn tiếp cận ai đó với thiện chí và sự chân thành, họ cũng sẽ có động lực đáp lại theo cách tương tự. Mọi mối quan hệ là một điệu nhảy tương hỗ; những gì bạn cho đi cũng chính là những gì bạn nhận lại.
Thành ngữ tiếng Nhật về tình bạn
可愛い子には旅をさせよ (Kawaii ko ni wa tabi o saseyo)
Nghĩa đen: “Hãy để đứa con yêu dấu đi đây đi đó.”
Con người chỉ có thể trưởng thành thông qua trải nghiệm và thử thách. Che chở người thân yêu khỏi mọi khó khăn tức là làm hại họ. Tình yêu thương thực sự đòi hỏi ta phải sẵn sàng cho phép đối phương tự do đối mặt với thế giới và tự rèn luyện chính mình. Hay như cha ông mình thường nói “Thương cho roi cho vọt”.
Thành ngữ tiếng Nhật về gia đình
花より団子 (Hana yori dango)
Nghĩa đen: “Bánh bao thì quý hơn hoa.”
Nội dung quan trọng hơn hình thức, giống như câu thành ngữ tiếng Việt “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn”. Nhìn bề ngoài, ta có thể thích thú và ngưỡng mộ vẻ đẹp của “hoa”, song chính “bánh bao” mới là thứ nuôi dưỡng ta. Trong cuộc sống cũng như các mối quan hệ xã hội, đừng bao giờ để vẻ ngoài làm lu mờ, khiến ta quên mất điều gì thực sự có ý nghĩa.
Những câu thành ngữ tiếng Nhật về tình yêu
口は災いの元 (Kuchi wa wazawai no moto)
Nghĩa đen: “Cái miệng là nguồn gốc của mọi tai họa.”
Không ít lần, một phát ngôn thiếu suy nghĩ có thể gây ra tổn thương sâu sắc, thậm chí hậu quả nghiêm trọng không thể cứu vãn. Do đó, ta cần luôn tỉnh thức trong lời nói, suy nghĩ trước khi phát biểu điều gì, cũng như biết khi nào thì nên dừng lại và giữ im lặng.
Thành ngữ tiếng Nhật về học tập, phản tỉnh & tự hoàn thiện
初心忘るべからず (Shoshin wasuru bekarazu)
Nghĩa đen: “Đừng quên sơ tâm.”
Mỗi khi trải nghiệm điều gì mới mẻ, ai trong chúng ta cũng có xu hướng khiêm tốn, tò mò và hứng khởi. Tinh thần này chính là cái ta gọi là “tâm thế của người mới bắt đầu” hay “sơ tâm” (shoshin – 初心), và đó là thứ chúng ta nên mang theo suốt đời. Dù có tài giỏi, hiểu biết hay lão luyện đến đâu, việc giữ được tâm thế này sẽ giúp bạn luôn cởi mở, đam mê học hỏi, tránh rơi vào cạm bẫy của kiêu ngạo và cái tôi thái quá.
井の中の蛙 大海を知らず (I no naka no kawazu, taikai o shirazu)
Nghĩa đen: “Ếch trong giếng thì không biết gì về biển lớn.”
Đây chính là phiên bản tiếng Nhật của câu thành ngữ “Ếch ngồi đáy giếng”. Quan điểm của cá nhân luôn bị giới hạn bởi trải nghiệm của chính họ; do đó, đừng bao giờ tự mãn trong thế giới nhỏ bé do chính bản thân tạo ra. Ngược lại, hãy luôn tò mò và can đảm bước ra ngoài vùng an toàn, với ý thức rằng luôn còn đó nhiều điều để học hỏi và chiêm nghiệm.
聞くは一時の恥、聞かぬは一生の恥 (Kiku wa ittoki no haji, kikanu wa isshou no haji)
Nghĩa đen: “Hỏi là xấu hổ nhất thời, không hỏi là xấu hổ cả đời.”
Cảm giác ngớ ngẩn khi đặt câu hỏi, nếu có, chỉ xuất hiện trong thoáng chốc. Trong khi đó, sự thiếu hiểu biết do không bao giờ dám thắc mắc thì có thể theo ta suốt đời. Nói cách khác, chúng ta cần can đảm thừa nhận khi bản thân không biết điều gì; chỉ như vậy, ta mới có thể dần tiến gần hơn đến tri thức và giác ngộ thực sự.
温故知新 (Onko chishin)
Nghĩa đen: “Ôn lại cái cũ để biết cái mới.”
Đây chính là câu “Ôn cố tri tân” – nói lên tầm quan trọng của việc suy ngẫm về quá khứ, bao gồm trải nghiệm bản thân, lịch sử và trí tuệ cổ xưa. Khi hiểu rõ những điều đã tạo thành con người của mình hiện tại, chúng ta sẽ có thể định hướng tương lai và đổi mới theo chiều hướng có ý nghĩa hơn.
Tục ngữ Nhật Bản
知らぬが仏 (Shiranu ga hotoke)
Nghĩa đen: “Không biết là Phật.”
Thực tế đôi khi, “không biết”/ “vô tri” lại là một món quà đáng trân trọng. Càng có nhiều thông tin (đặc biệt trong thời buổi nhiễu loạn tin tức như hiện nay), con người càng dễ rơi vào lo lắng và đau khổ không cần thiết. Bằng cách chấp nhận rằng bản thân không cần phải “biết hết” mọi thứ – đặc biệt là những thứ được người đời coi trọng – đó là ta đang bước đầu chạm đến cảnh giới của giác ngộ thực sự.
三人寄れば文殊の知恵 (Sannin yoreba Monju no chie)
Nghĩa đen: “Ba người hợp lại thành trí tuệ của Văn Thù (Bồ tát của trí tuệ).”
Ai cũng có giới hạn của riêng mình; thế nhưng, thông qua hợp tác và trao đổi ý tưởng, chúng ta sẽ có thể tạo ra những điều phi thường. Cũng tương tự như câu thành ngữ “Ba cây chụm lại nên hòn núi cao” của Việt Nam vậy.
Những câu tục ngữ hay của Nhật Bản
人のふり見てわがふり直せ (Hito no furi mite, waga furi naose)
Nghĩa đen: “Nhìn hành vi của người khác, sửa lại hành vi của mình.”
Mỗi người bạn gặp đều là một tấm gương soi chiếu vào đời bạn. Bằng cách quan sát hành động của người khác – cả những điều đáng ngưỡng mộ và những thiếu sót – chúng ta sẽ có thể thấu hiểu sâu hơn về cách ứng xử của bản thân và tìm thấy cơ hội hoàn thiện chính mình.
桜梅桃李 (Oubai touri)
Nghĩa đen: “Anh đào, Mơ, Đào và Mận.” (Hán Việt: Anh Mai Đào Lý)
Mỗi loại cây đều nở hoa theo cách thức riêng và vào thời điểm riêng của nó. Nói cách khác, đừng nên rơi vào cạm bẫy của so sánh thiệt hơn. Hãy trân trọng những phẩm chất độc đáo của riêng bạn và tin tưởng vào con đường mình đi.
Thành ngữ tiếng Nhật về hành động & sự lựa chọn trong cuộc sống
出る杭は打たれる (Deru kui wa utareru)
Nghĩa đen: “Cái cọc nhô ra sẽ bị đóng xuống.”
Có khá nhiều quan điểm trái chiều về câu thành ngữ này, vốn thể hiện một nét văn hóa đặc trưng của Nhật Bản. Một mặt, nó nói lên giá trị của hòa hợp xã hội cùng nguy cơ xảy ra mâu thuẫn/ xung đột khi cá nhân trở nên quá nổi bật so với tập thể. Mặt khác, chúng ta cũng có thể phân tích nó theo chiều hướng tích cực hơn: rằng nếu bạn chọn trở nên khác biệt hay đổi mới, điều quan trọng là ý thức về thái độ phản kháng từ những người xung quanh – để rồi sẵn sàng đối mặt với nó, một cách tin tưởng và mạnh mẽ.
二兎を追う者は一兎をも得ず (Nito o ou mono wa itto o mo ezu)
Nghĩa đen: “Người nào đuổi theo hai con thỏ thì sẽ chẳng bắt được con nào.”
Sự tập trung là yêu cầu tiên quyết để thành công. Nếu bạn phân tán năng lượng và chú tâm vào quá nhiều mục tiêu cùng một lúc, khả năng lớn là bạn sẽ chẳng đạt được mục tiêu nào cả. Tương tự như câu “Lắm mối tối nằm không” hay “Một nghề cho chín còn hơn chín nghề”.
虎穴に入らずんば虎子を得ず (Koketsu ni irazunba koji o ezu)
Nghĩa đen: “Không vào hang cọp, sao bắt được cọp con.”
Mạo hiểm thì mới có thành quả. Phần thưởng lớn đòi hỏi phải chấp nhận rủi ro lớn. Bạn không thể đạt được những điều phi thường từ một vị trí an toàn tuyệt đối. Để có được những gì mình muốn, điều quan trọng là can đảm đối mặt với nỗi sợ hãi và bước vào “hang cọp”.
Đọc thêm: 50 câu nói hay về nỗi sợ – Khơi nguồn cảm hứng
Thành ngữ tiếng Nhật về thành công
石橋を叩いて渡る (Ishibashi o tataite wataru)
Nghĩa đen: “Gõ vào cây cầu đá trước khi đi qua.”
Ngay cả khi một con đường có vẻ hoàn toàn an toàn và chắc chắn – như một cây cầu bằng đá – thì ta vẫn nên thận trọng xem xét kỹ lưỡng. Một chút cẩn thận rất có thể sẽ ngăn ngừa được thảm họa trong tương lai. Giống như ông bà mình vẫn nói “Cẩn tắc vô áy náy”.
二度あることは三度ある (Nido aru koto wa sando aru)
Nghĩa đen: “Chuyện gì xảy ra hai lần, sẽ xảy ra lần thứ ba.”
Một sự kiện xảy ra một lần có thể là do ngẫu nhiên; tuy nhiên, nếu lại diễn ra lần nữa, thì rất có thể có một xu hướng hoặc quy luật nào đó ta cần lưu tâm để ý. Dù tốt hay xấu, điều quan trọng là chuẩn bị tinh thần để đối phó trong trường hợp sự việc tiếp tục tái diễn.
Bonus: Thành ngữ vui bằng tiếng Nhật
蛙の子は蛙 (Kaeru no ko wa kaeru)
Nghĩa đen: “Con của ếch là ếch.”
Xu hướng của con cái là thừa hưởng đặc điểm và thói quen của cha mẹ. Đây là cách nói hài hước của câu “Con nhà tông không giống lông cũng giống cánh”/ “Hổ phụ sinh hổ tử”/ “Cha nào con nấy”.
Tục ngữ tiếng Nhật về con vật
猫に小判 (Neko ni koban)
Nghĩa đen: “Đồng vàng cho mèo.”
Tặng một món quà quý giá cho người không hiểu biết về giá trị của nó thì chỉ là lãng phí. Rất giống với câu thành ngữ tiếng Việt “Đàn gảy tai trâu”.
来年のことを言うと鬼が笑う (Rainen no koto o iu to oni ga warau)
Nghĩa đen: “Nếu bạn nói về chuyện năm sau, con quỷ sẽ cười bạn.”
Không có gì là chắc chắn cả; dù có lập kế hoạch chi tiết thế nào đi chăng nữa, không có gì đảm bảo mọi sự sẽ diễn ra theo như dự trù trước. Vì lẽ đó, chúng ta cần học cách đón nhận sự bất định của cuộc sống – cũng như đủ khiêm tốn để không bao giờ quá bám chấp vào những giả định/ suy đoán của bản thân.
Thành ngữ tiếng Nhật về cuộc sống
馬鹿は風邪を引かない (Baka wa kaze o hikanai)
Nghĩa đen: “Kẻ ngốc thì không bị cảm lạnh.”
Ai quá vô tư hay khờ khạo thì chẳng bao giờ bận tâm bởi một thứ “tầm phào” như cảm lạnh. Hay nói cách khác, việc bớt lo lắng về mọi thứ rất có thể sẽ khiến ta khỏe mạnh, ít bị chú ý và do đó ít gặp hoạn nạn hơn (trong một vài trường hợp).
Ca dao tục ngữ tiếng Nhật
Có thể bạn quan tâm:
- Ikigai (生き甲斐): Triết lý cho cuộc sống xứng đáng
- 22 câu chuyện thành công của người nổi tiếng
- 120 câu nói giúp vượt qua nỗi buồn & mạnh mẽ mỗi ngày
- 155 câu nói hay về bản sắc cá nhân: Khám phá cái tôi bên trong
- Châm ngôn về sự lựa chọn trong cuộc sống: Tổng hợp 100 câu nói hay
Hãy cùng đồng hành
với tôi bạn nhé!
