Life coaching: Lợi ích của huấn luyện cuộc sống với cá nhân

Trang chủ » Tự nhận thức » Phát triển cá nhân » Life coaching: Lợi ích của huấn luyện cuộc sống với cá nhân

Life coaching đóng vai trò to lớn trong việc giúp cá nhân xác định mục tiêu và lập kế hoạch để biến những mong ước đó thành hiện thực. Dù bạn ở bất kỳ lĩnh vực hay giai đoạn cuộc đời nào, những kinh nghiệm, sự hỗ trợ nhiệt tình, góc nhìn khách quan và nhận thức sâu sắc của một huấn luyện viên (coach) là vô cùng quý báu – để bạn có thể vươn tới những tiềm năng và thành công cao hơn.

Mục lục

Life coaching là gì?

Huấn luyện cuộc sống (life coaching) là một hình thức huấn luyện (coaching), trong đó huấn luyện viên (coach) sẽ giúp đỡ người thụ huấn (coachee) tiến bộ và hướng tới một cuộc sống viên mãn hơn. Vai trò của life coach là hỗ trợ coachee cải thiện các mối quan hệ, sự nghiệp cũng như trải nghiệm cuộc sống hàng ngày.

Mục đích của life coaching là giúp coachee hiểu rõ mục tiêu cá nhân, những trở ngại đang kìm hãm bản thân, đồng thời vạch ra chiến lược cần thiết để vượt qua từng trở ngại đó. Các chiến lược này sẽ được huấn luyện viên cuộc sống (life coach) hỗ trợ xác định dựa trên kiến thức và kỹ năng riêng biệt của coachee. Bằng cách giúp coachee tận dụng tối đa thế mạnh của mình, huấn luyện viên sẽ hỗ trợ họ thay đổi bản thân và cuộc sống một cách lâu dài.

Nguồn gốc của life coaching

Cùng với cố vấn (mentoring), huấn luyện (coaching) là một ngành nghề tương đối mới, bắt nguồn từ nhiều lĩnh vực có lịch sử lâu đời. Xuất hiện lần đầu vào thập niên 1960, coaching là kết quả tổng hợp của nhiều lĩnh vực khác nhau – bao gồm phát triển tiềm năng con người, đào tạo lãnh đạo, giáo dục người trưởng thành, phát triển cá nhân và tâm lý học.

Năm 1974, Timothy Gallwey cho xuất bản tác phẩm The Inner Game of Tennis – trong đó ông bàn luận về các kỹ thuật tâm lý đã trở thành nền tảng của nghề coaching hiện đại. Tư tưởng của Gallwey đã dẫn đến sự ra đời của mô hình GROW, một trong những mô hình coaching phổ biến và có ảnh hưởng nhất cho tới bây giờ.

Hình thức huấn luyện cuộc sống chính thức xuất hiện từ những năm 1980 và trở nên phổ biến hơn trong thập niên 1990 và 2000. Ban đầu, life coaching tập trung chính yếu vào việc lập kế hoạch cuộc sống. Về sau, hoạt động này đã phát triển mở rộng sang những khía cạnh khác – bao gồm quan hệ xã hội, tài chính, sự nghiệp, sức khỏe và hạnh phúc nói chung.

Lợi ích của life coaching

Cũng như coaching nói chung, một trong những lợi ích chính của huấn luyện cuộc sống (life coaching) là khả năng giúp cá nhân hình thành cái nhìn mới mẻ, toàn diện hơn về các vấn đề bản thân đang đối mặt trong đời. Bên cạnh đó, huấn luyện viên cuộc sống cũng đóng vai trò hỗ trợ coachee khắc phục những suy nghĩ, tư duy tiêu cực đang cản trở thành công của họ.

Life coaching tập trung vào những gì đang xảy ra ngay bây giờ, những gì một cá nhân mong muốn tiếp theo và bí quyết để thu hẹp khoảng cách đó.
Jane Scudder – chuyên gia coaching, người sáng lập công ty phát triển lãnh đạo The New Exec

Sau đây là một số lợi ích vô cùng đáng kể của life coaching:

Hỗ trợ cân bằng công việc – cuộc sống.
Loại bỏ các nỗi sợ hãi và lo lắng lâu nay.
Nâng cao năng lực sáng tạo.
Quản trị bản thân tốt hơn.
Cải thiện kỹ năng giao tiếp.
Thỏa mãn hơn trong công việc và cuộc sống.
Nuôi dưỡng mối quan hệ bền chặt hơn với bạn bè và gia đình.
Tìm kiếm/xây dựng quan hệ với bạn đời.
Xác định đam mê, con đường sự nghiệp cho bản thân.
v.v…

Cùng với việc cung cấp sự hỗ trợ và động lực cần thiết, huấn luyện viên cuộc sống còn có thể quan sát khi coachee gặp khó khăn hoặc cần hiệu chỉnh lại mục tiêu của họ. Nhờ đó, coachee sẽ có cơ hội hiện thực hóa những mục tiêu đó nhanh chóng và hiệu quả hơn so với khi họ tự hành động mà không có trợ giúp.

Đối với rất nhiều người, trách nhiệm giải trình (accountability) là một trong những lợi thế hàng đầu khi làm việc với một huấn luyện viên cuộc sống (life coach).

Nghiên cứu về vai trò to lớn của life coaching

Những lợi ích “thần kỳ” mà life coaching mang lại cho coachee (và cả bản thân người coach) đã được ghi nhận trong hàng loạt nghiên cứu thực tế trong những năm gần đây:

Năm 2013, nghiên cứu Can life coaching improve health outcomes? A systematic review of intervention studies của Đại học York cho thấy tiềm năng đáng kể của huấn luyện sức khỏe trong việc cải thiện năng lực làm việc và tinh thần tự chủ của cá nhân.
Năm 2016, một nghiên cứu so sánh hiệu quả của huấn luyện cá nhân, huấn luyện tự thân và huấn luyện nhóm (team coaching) đã chỉ ra rằng cả huấn luyện cá nhân và huấn luyện nhóm đều hữu ích trong việc giảm bớt thái độ trì hoãn (procrastination), hỗ trợ coachee đạt được mục tiêu tốt hơn.
Năm 2020, một nghiên cứu công bố trên tạp chí Frontiers in Psychology cho thấy rằng các hoạt động đào tạo quản lý dựa trên huấn luyện được ghi nhận giúp tăng cường sức khỏe và cải thiện hiệu quả quy trình vận hành trong tổ chức.

Đọc thêm: Tư duy cầu tiến (Growth mindset) – Khởi đầu của thành công bền vững

Khi nào cần đến life coaching?

Thông thường, nhiều người có xu hướng tìm đến life coaching để được hướng dẫn khi đối mặt với một thay đổi quan trọng trong cuộc sống (ví dụ: bắt đầu một công việc mới). Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, mục đích của life coaching chỉ đơn giản là để được giúp đỡ kiến tạo một cuộc sống hạnh phúc hơn, ý nghĩa hơn.

Dưới đây là một số dấu hiệu cho thấy bạn nên cân nhắc tìm đến một chuyên gia life coach:

Thường xuyên cáu giận.
Cảm thấy quá căng thẳng/ lo lắng trong cuộc sống.
Không thể từ bỏ một số thói quen xấu.
Cảm thấy thất bại trong đời sống xã hội.
Cảm giác không hài lòng, bất mãn dai dẳng trong công việc hay cuộc đời.
Không có điều kiện phát huy năng lực sáng tạo.
v.v…

Cần lưu ý, nhiều người thường quan niệm sai lầm rằng vai trò của huấn luyện viên cuộc sống (life coach) là cung cấp lời khuyên. Như Kate Brathas, chuyên gia coaching của ICF cho biết:

Vai trò của huấn luyện viên không phải là truyền đạt trí tuệ, mà là tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình kết nối với trí tuệ bên trong của chính coachee; cũng như giúp coachee quyết định các bước hành động tiếp theo. Nói cách khác, huấn luyện viên là một đối tác động não khách quan; bản thân coachee vẫn là người đóng vai trò chính trong quá trình này.

Phân loại các hình thức life coaching

Một số huấn luyện viên cuộc sống (life coach) có cách tiếp cận tổng quát và toàn diện hơn. Trong khi đó, một số khác tập trung chuyên sâu vào những lĩnh vực cụ thể. Nhìn chung, các loại hình huấn luyện cuộc sống chính có thể kể đến như:

Huấn luyện kinh doanh (business coaching), điều hành và lãnh đạo (executive coaching).
Huấn luyện nghề nghiệp (career coaching).
Huấn luyện xây dựng mối quan hệ.
Huấn luyện cuộc sống gia đình.
Huấn luyện tài chính.
Huấn luyện sức khỏe.
Huấn luyện kỹ năng sống.
Huấn luyện sức khỏe tâm thần.
Huấn luyện tâm linh.
v.v…

Cơ chế hoạt động của life coaching

Xác định tầm nhìn, động lực & hệ giá trị

Trước tiên, coachee sẽ đối thoại với life coach để xác định tầm nhìn của mình. Quá trình này thường diễn ra thông qua việc tự vấn bản thân dựa trên những câu hỏi life coaching như sau:

Điều gì thực sự thúc đẩy bạn?
Mục đích sống của bạn là gì?
Các rào cản, hạn chế về niềm tin đang kìm hãm bạn là gì?
Bạn vẫn thường tự lặp lại với bản thân những suy nghĩ tiêu cực nào?
Những khuôn mẫu/ định kiến này đã cản trở bạn như thế nào, và làm sao bạn có thể vượt qua chúng?
v.v…

Vạch ra mục tiêu hướng tới

Tiếp theo, coachee và huấn luyện viên sẽ đặt ra những mục tiêu thách thức nhưng vẫn nằm trong tầm tay. Huấn luyện viên sẽ đảm bảo rằng coachee không đặt ra các mục tiêu quá dễ dàng hoặc quá tiêu cực – để làm được việc này, họ sẽ tư vấn điều chỉnh lộ trình phát triển dài hạn và ngắn hạn dựa trên bộ kỹ năng cũng như giá trị cốt lõi của coachee.

Bạn đọc quan tâm đến việc hiện thực hóa mục tiêu cuộc sống có thể tham khảo công cụ Bảng tầm nhìn (Vision board) – một trong những công cụ coaching và phát triển bản thân đơn giản nhưng rất hiệu quả.

Lập kế hoạch hành động

Sau khi đánh giá năng lực hiện tại, những trở ngại hiện tại và tiềm ẩn, coachee và coach sẽ xem xét các nguồn lực hiện có để xây dựng một kế hoạch hành động hiệu quả – bao gồm từng bước cụ thể và thời điểm thực hiện. Mỗi bước trong kế hoạch này đều đóng góp cho mục tiêu cuối cùng của coachee. Về phần người coach, họ sẽ giúp bạn đi đúng hướng và theo dõi sự tiến bộ của bạn. Nếu kế hoạch đề ra cần sửa đổi vào bất kỳ thời điểm nào, huấn luyện viên cũng sẽ giúp bạn giữ đúng cam kết đã đề ra.

Đọc thêm: 7 nguyên tắc vàng trong coaching – Biến không thể thành có thể

Nghề life coaching

Trong những năm gần đây, nghề huấn luyện cuộc sống (life coach) đang dần trở nên phổ biến hơn. Ngày càng nhiều người hiện đang hợp tác với các chuyên gia life coach để đạt được thành công trong sự nghiệp cũng như đời sống cá nhân của mình.

Sự phát triển nhanh chóng của nghề huấn luyện cuộc sống (life coaching) xuất phát từ đặc thù phát triển con người của nghề này. Một huyện viên cuộc sống đích thực là một chuyên gia luôn tận tâm, giúp bạn đạt được bất kỳ mục tiêu đề ra. Rất ít người có thể thành thật nói rằng họ đã và đang phát huy tối đa tiềm năng cá nhân mỗi ngày.

Nếu bạn đã sẵn sàng để thực sự phát huy hết tiềm năng bên trong con người của mình và đưa cuộc sống của bạn lên một tầm cao mới, đây là lúc để bạn cân nhắc tìm đến một chuyên gia huấn luyện viên cuộc sống (life coach) có tâm và dày dạn kinh nghiệm.

Các buổi life coaching có thể diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau. Một số huấn luyện viên cuộc sống giao tiếp trực tiếp với khách hàng của họ, trong khi những người khác lại làm việc qua nền tảng điện thoại hoặc online. Để đảm bảo tìm được một chuyên gia đạt chuẩn, bạn có thể tham khảo thông tin qua các cơ quan tổ chức chuyên về coaching uy tín như Liên đoàn Huấn luyện viên Quốc tế (International Federation Coach).

7 điều cần lưu ý khi tìm & lựa chọn life coach

Kinh nghiệm chuyên môn

Một coach từng hướng dẫn khách hàng vượt qua tình huống tương tự như bạn (ví dụ: chuyển đổi nghề nghiệp, cải thiện quan hệ xã hội, phát triển bản thân, sức khỏe tinh thần, v.v…) nhìn chung sẽ hiểu rõ những vấn đề tiềm tàng cùng cách khắc phục.

Chứng chỉ

Tuy rằng huấn luyện cuộc sống không phải là công việc đòi hỏi quản lý chất lượng chặt chẽ như nhiều ngành nghề khác (vd: trị liệu), chứng chỉ được cấp bởi một tổ chức uy tín (ví dụ: Liên đoàn Huấn luyện Quốc tế – ICF) là minh chức cụ thể nói lên cam kết tuân thủ của đương sự với các tiêu chuẩn đạo đức – cũng như hiểu biết cơ bản về thực hành huấn luyện.

Lịch trình

Sự nhất quán là chìa khóa để đạt được tiến bộ. Do đó, bạn nên đảm bảo rằng đôi bên có thể lên lịch gặp với tần suất thường xuyên cũng như thời lượng phù hợp.

Phương pháp thực hành

Life coach của bạn thiên về phong cách giao tiếp nào? Chỉ đạo hay hợp tác? Hướng hành động hay thiên về tự vấn? Nhìn chung, một số phương pháp huấn luyện chính có thể kể đến như sau:

- Huấn luyện theo hướng dẫn (Directive coaching): Huấn luyện viên cung cấp hướng dẫn, chỉ dẫn và giải pháp rõ ràng – phù hợp với các đối tượng thích sự rõ ràng và trách nhiệm giải trình.
- Huấn luyện theo hướng hợp tác & hỗ trợ (Collaborative/ facilitative coaching): Huấn luyện viên đóng vai trò hướng dẫn, đặt câu hỏi mở để coachee tự khám phá, phát huy năng lực tự chủ và tìm ra giải pháp cho vấn đề của mình.
- Huấn luyện theo hướng hành động (Action-oriented coaching): Tập trung đặt mục tiêu rõ ràng và lập kế hoạch hành động cụ thể – phù hợp khi cần đạt được kết quả hữu hình hay cần thay đổi hành vi.
- Huấn luyện theo hướng nội quan (Introspection-oriented coaching): Diễn giải suy nghĩ, cảm xúc, động lực và các quy luật hành vi của của coachee.

Phong cách huấn luyện tối ưu nhất sẽ tùy thuộc vào tính cách cũng như mục tiêu cụ thể của bạn.

Thái độ & phẩm chất

Ngoài kỹ năng và kinh nghiệm, thái độ của huấn luyện viên cũng đóng vai trò đáng kể tác động đến hiệu quả mối quan hệ coaching. Các phẩm chất quan trọng nhất có thể kể đến như:

- Lắng nghe tích cực: Họ có thực sự lắng nghe nhu cầu, vấn đề và mong muốn của bạn mà không ngắt lời hay áp đặt ý kiến cá nhân hay không?
- Đồng cảm & trắc ẩn: Họ có nỗ lực thấu hiểu cảm xúc và vấn đề của bạn hay không?
- Không phán xét: Họ có tạo ra một không gian an toàn, nơi bạn có thể thoải mái bộc lộ cảm xúc và trung thực mà không sợ bị chỉ trích không?
- Chân thực & chính trực: Họ có tạo được ấn tượng chân thành, minh bạch và đáng tin cậy không?
- Tích cực & khích lệ: Họ có truyền cảm hứng cho bạn tự tin hướng tới mục tiêu, ngay cả khi gặp khó khăn không?
- Thách thức (theo hướng hỗ trợ): Họ có thúc đẩy bạn thoát khỏi vùng an toàn để trau dồi kiến thức và phát triển bản thân hơn không?
Lệ phí

Chi phí life coaching có thể biến động đáng kể tùy thuộc vào kinh nghiệm, chuyên môn, địa điểm và gói dịch vụ. Thông tin minh bạch là rất quan trọng để tránh hiểu lầm và đảm bảo mối quan hệ bền vững cho đôi bên.

Chứng thực

Lời chứng thực và giới thiệu từ khách hàng cũ là bằng chứng rất đáng tin về hiệu quả cũng như phong cách của huấn luyện viên, giúp bạn dễ dàng đánh giá liệu họ có phù hợp với nhu cầu của mình hay không.