40 bài học tâm linh: ‘Chuyển hóa’ cuộc sống mỗi ngày

Tổng hợp các bài học tâm linh sâu sắc về tỉnh thức, chánh niệm, lòng biết ơn, tình yêu, niềm tin, v.v… sẽ đóng vai trò là ‘kim chỉ nam’ cho hành trình cuộc sống của bạn!

Trước đây, ý niệm của tôi về tâm linh là một cái gì đó khá mơ hồ và theo “khuôn mẫu” – một phần do ảnh hưởng của nền giáo dục Công giáo truyền thống, tương đối bảo thủ mà tôi đã trải qua thời thơ ấu. Khi lớn lên – nhờ được giao lưu với bạn bè thuộc các niềm tin khác, cũng như tiếp xúc với các nền tư tưởng triết học mới, tôi dần hình thành nhận thức sâu sắc và toàn diện hơn về chủ đề này. Sau một thời gian nghiên cứu và suy ngẫm, tôi đã đúc kết được 40 bài học tâm linh quan trọng, giúp tôi thay đổi cuộc đời và tìm thấy bình yên trong tâm hồn. Dù bạn thuộc bất kỳ truyền thống tín ngưỡng/ phi tín ngưỡng nào, tôi tin rằng bạn sẽ tìm thấy giá trị trong những kinh nghiệm được chia sẻ dưới đây. Hãy cùng tôi khám phá bạn nhé!

Bài học tâm linh cho người mới

1. Tâm linh là trải nghiệm mang đậm tính cá nhân

Đây là nội dung đầu tiên và quan trọng nhất trong tất cả các bài học tâm linh. Một người có thể tìm thấy sự an ủi qua các thực hành như thiền định và cầu nguyện, trong khi người khác lại kết nối với bản thể tâm linh thông qua hòa mình vào thiên nhiên/ hoạt động sáng tạo. Một số sẽ lựa chọn tham gia tôn giáo có tổ chức; số khác thì tìm thấy “đạo” của mình trong các hoạt động như yoga hoặc chánh niệm – tỉnh thức.

Suy cho cùng, mục đích của tâm linh là khuyến khích nỗ lực tự khám phá và thấu hiểu vị trí của bản thân trong thế giới. Qua đó, mỗi người có thể nuôi dưỡng bình an nội tâm, thực hành lòng trắc ẩn và kết nối với một cái gì đó vượt lên bản ngã (bất kể nó là gì).

Không có người thầy tâm linh nào khác ngoài chính tâm hồn bạn.

Swami Vivekananda

2. Sống cho hiện tại

Hướng sự chú tâm vào thời điểm hiện tại – thay vì đắm chìm trong quá khứ hay lo lắng quá mức về tương lai – là nguyên tắc cơ bản trong nhiều truyền thống tâm linh. Chỉ khi đó, cá nhân mới có thể thực sự cảm nghiệm niềm vui và vẻ đẹp cuộc sống từ những điều nhỏ nhặt nhất – hơi ấm của tia nắng mặt trời trên làn da, tiếng chim hót líu lo, hương vị món ăn yêu thích, v.v… Không những vậy, bạn cũng sẽ trở nên nhạy cảm hơn với nhu cầu và cảm xúc của tha nhân, giao tiếp hiệu quả và cải thiện hiệu suất trong mọi lĩnh vực.

Bí quyết sống cho hiện tại:

• Thiền chánh niệm: Rèn luyện tâm trí bằng cách tập trung chú ý vào hơi thở hoặc một đồ vật/ âm thanh cụ thể.
• Nối đất (grounding): Tập trung vào các giác quan, như cảm giác của bàn chân trên mặt đất hoặc mùi hương xung quanh.
• Không multitask: Thay vì cố gắng xử lý nhiều thứ cùng lúc, hãy chỉ làm một việc tại một thời điểm nhất định.
• Nghỉ giải lao: Mỗi khi cảm thấy mệt mỏi hay áp lực, hãy nghỉ ngơi một lát để nạp năng lượng và “làm mới” tâm trí trước khi quay trở lại với công việc.

Đừng lo lắng về ngày mai: ngày mai, cứ để ngày mai lo.

Matthew 6:34

3. Không phán xét

Chúng ta không nên quá vội vàng “dán nhãn” những suy nghĩ/ trải nghiệm của mình là tốt hay xấu, đúng hay sai. Hãy tập quan sát cách khách quan, không để mình bị “cuốn theo” dòng chảy cảm xúc. Theo thời gian, thói quen này sẽ giúp bạn thấu hiểu bản thân – cũng như kiến tạo những mối quan hệ hài hòa hơn.

Nếu có điều kiện, tôi khuyến khích bạn hãy dành chút thời gian viết nhật ký. Chính khi viết ra những trăn trở trong tâm, bạn sẽ dần học cách nhìn cuộc sống từ một góc nhìn khác, trung lập hơn. Mỗi khi trong đầu xuất hiện một suy nghĩ phán xét, hãy tự vấn bản thân, “Liệu suy nghĩ này có thực sự đúng không?” hoặc “Nghĩ như vậy thì có mang lại điều tốt đẹp gì không?”

Đỉnh cao của trí tuệ là khi bạn có thể quan sát mà không đánh giá.

Jiddu Krishnamurti

Bài học tâm linh

4. Tĩnh tâm mỗi ngày

Dù chỉ vài phút tĩnh tâm/ thiền định mỗi ngày cũng đủ để đưa hành trình tâm linh của bạn sang một “trang mới”. Mỗi lần thực hành là một cơ hội để bạn kết nối với bản thể bên trong, thấu hiểu cảm xúc và thực hành quản lý căng thẳng.

Hãy tìm một không gian yên tĩnh, tránh xa mọi nguồn gây xao nhãng. Bạn có thể chọn bất kỳ tư thế nào đủ thoải mái (ngồi, nằm, v.v…). Nếu chưa quen, hãy cố gắng dành ra 5 phút mỗi ngày và tăng dần thời gian tĩnh tâm về sau.

Chính khi tâm hồn hoàn toàn tĩnh lặng, chân lý sẽ được thấu tỏ.

Rumi

5. Nhận thức về sự kết nối của vạn vật

Tất cả chúng ta đều thuộc về một tổng thể lớn hơn – không ai là một “hòn đảo” biệt lập cả. Ý thức chân lý này là nền tảng để cá nhân trở nên nhạy cảm hơn trong hành động và suy nghĩ – tránh gây ra phiền não và đau khổ không cần thiết đến người anh em. Ngoài ra, nó cũng sẽ giúp ta cảm nghiệm được tầm quan trọng của việc sống hài hòa và bền vững với môi trường xung quanh.

Toàn thể nhân loại là một phần của bản thể vũ trụ.

Yogananda

Bài học tâm linh: Khám phá bản thân & mục đích sống

6. Đi tìm sứ mệnh cuộc đời

Đầu tiên, mỗi người cần nhận thức về tiềm năng độc đáo của bản thân (ví dụ: năng lực cảm nhận nghệ thuật, tố chất lãnh đạo, kỹ năng giải quyết vấn đề hoặc kết nối với người khác). Hãy dành thời gian tự vấn, viết nhật ký hoặc nói chuyện với người quen/ bạn thân để khám phá đam mê và “lẽ sống” của chính mình.

Một khi nhận thức được điểm mạnh cá nhân, bước tiếp theo là suy ngẫm về cách tận dụng nó – dù là để phục vụ sự nghiệp, tình nguyện dành thời gian hoặc chia sẻ kiến ​​thức với cộng đồng.

Ví dụ:

• Tài năng nghệ thuật: Người có năng khiếu hội họa có thể sử dụng nó để truyền cảm hứng cho người khác, hoặc nâng cao nhận thức về các vấn đề xã hội.
• Kỹ năng lãnh đạo: Một nhà lãnh đạo bẩm sinh có thể tổ chức các sự kiện cộng đồng, cố vấn (mentor) cho người trẻ, hoặc nỗ lực thành lập một tổ chức phi lợi nhuận.
• Khả năng giải quyết vấn đề: Người có năng khiếu giải quyết vấn đề có thể suy nghĩ về giải pháp cho các vấn đề môi trường, hoặc các công nghệ mới có ích cho xã hội.
• Sự đồng cảm và lòng trắc ẩn: Một người giàu lòng trắc ẩn có thể làm tình nguyện tại cơ sở chăm sóc người vô gia cư, tư vấn cho những ai gặp hoàn cảnh khó khăn, hoặc vận động cho công lý xã hội – cách này hay cách kia.

Cuộc đời không có suy xét thì không đáng để sống.

Socrates

7. Khám phá bản ngã

Có thực sự có một bản ngã bất biến hay không? Dù quan niệm của bạn về vấn đề này là thế nào, việc thường xuyên dành thời gian quan sát nội tâm là rất quan trọng – để có thể xác định những lĩnh vực cần cải thiện, tỉnh thức hơn trong mọi quyết định, cũng như vun đắp mối dây kết nối về tinh thần với thế giới xung quanh.

Gợi ý một số câu hỏi tự phản ánh:

• “Giá trị cốt lõi của tôi là gì?”
• “Động cơ nào thúc đẩy tôi hành động?”, và
• “Điều gì khiến tôi sợ hãi/ mang lại niềm hy vọng trong cuộc sống?”

Ngoài việc viết nhật ký và thiền định, bạn cũng có thể cân nhắc tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia trị liệu/coach/mentor có kinh nghiệm – hoặc thử nghiệm các hoạt động như yoga để tăng cường kết nối giữa tâm trí và cơ thể.

Hãy tự biết mình.

Socrates

8. Ý thức rằng mục đích có thể thay đổi theo thời gian

Hoàn cảnh biến động – cũng như sự trưởng thành về mặt nhận thức thường khiến ta phải đánh giá lại cảm thức mục đích cũng như quan niệm sống của mình. Thái độ cởi mở, sẵn sàng thích nghi với thực tế là rất cần thiết – để có thể khám phá ra những cơ hội và vươn đến những “chân trời” mới.

Ví dụ:

• Sự nghiệp: Bạn có thể bắt đầu sự nghiệp với một mục tiêu cụ thể, để rồi sau đó phát hiện ra một niềm đam mê/ tài năng mới, đòi hỏi bạn phải dấn thân theo một con đường khác.
• Mối quan hệ: Khi trưởng thành, chúng ta đồng thời phải làm quen với những người bạn mới – trong khi buông bỏ những mối quan hệ cũ không còn phù hợp với nhu cầu phát triển hiện tại.
• Niềm tin tâm linh: Việc tiếp xúc với các hệ tư tưởng/ quan điểm nhân sinh mới đòi hỏi ta phải xem xét lại niềm tin hiện có – liệu rằng nó có thực sự đúng hay phù hợp với hoàn cảnh không.

Suy cho cùng, chính trải nghiệm – không phải đích đến – mới là điều quan trọng. Bằng cách không ngừng tự khám phá và hoàn thiện chính mình, cá nhân mới có thể thực sự tìm thấy và cảm nghiệm được ý nghĩa cuộc sống.

Khi còn là trẻ con, tôi nói năng như trẻ con, hiểu biết như trẻ con, suy nghĩ như trẻ con; nhưng khi tôi đã thành người lớn, thì tôi bỏ tất cả những gì là trẻ con.

1 Corinthians 13:11

Bài học tâm linh

9. Chấp nhận sự không chắc chắn

Cuộc sống luôn đầy rẫy những bí ẩn và bất định. Mỗi khi đến một “khúc quanh” trong đời, chúng ta cần phải thể hiện sự linh hoạt, lắng nghe trực giác và tiềm thức – để có thể sáng suốt lựa chọn hướng đi phù hợp.

Cũng cần lưu ý, cảm giác bối rối có thể là dấu hiệu cho thấy bạn đang đứng trước cơ hội thay đổi. Điều bạn cần làm khi đó là chấp nhận và tin tưởng tuyệt đối. Hãy kiên nhẫn để mọi việc diễn ra một cách tự nhiên. Việc quá nôn nóng sẽ chỉ khiến bạn đánh mất cơ hội, cũng như gây ra áp lực không cần thiết.

Thiên nhiên không vội vã, nhưng mọi sự đều được hoàn thành.

Lão Tử

10. Nhận ra tầm quan trọng của tinh thần phục vụ

Sự viên mãn thực sự đòi hỏi ta phải học cách cho đi. Như đã đề cập, toàn thể nhân loại đều thuộc về một tổng thể lớn hơn, và hành động của cá nhân luôn lan tỏa tác động đến những người xung quanh. Thái độ sẵn sàng phục vụ mà không mong đợi được đáp lại là chìa khóa để trải nghiệm cảm giác bình yên và thỏa mãn. Thực tế cuộc sống đã chứng minh, “cho đi chính là nhận lại” – đôi khi theo những cách mà ta không ngờ tới.

Ví dụ về cách phục vụ cộng đồng:

• Công việc tình nguyện.
• Cố vấn & chia sẻ kiến ​​thức.
• Hành động tử tế (vd: giúp đỡ hàng xóm, quyên góp từ thiện, hoặc đơn giản là lắng nghe người đang gặp khó khăn).
• v.v…

Cho thì có phúc hơn là nhận.

Công vụ 20:35

Bài học tâm linh về tình yêu thương

11. Học cách yêu bản thân

Thất bại, khuyết điểm cá nhân… không phải là lý do để tự ti về giá trị vốn có của bản thân. Mỗi khi phạm sai lầm, thay vì tự “dằn vặt” chính mình, tốt nhất là bạn hãy chiêm nghiệm và học hỏi từ đó. Đừng quá chú ý đến sự công nhận của người khác – làm như vậy, bạn mới có thể trao tặng tình yêu một cách tự do và vô điều kiện cho mọi người xung quanh.

Yêu bản thân có nghĩa là sẵn sàng thiết lập ranh giới lành mạnh trong các mối quan hệ. Đồng thời, nó cũng đòi hỏi dành thời gian cho các hoạt động giúp nuôi dưỡng Thân-Trí-Tâm cách toàn diện (ví dụ: hòa mình vào thiên nhiên, thực hành sở thích cá nhân…).

Chỉ khi quý trọng chính mình, bạn mới có thể yêu thương người khác.

Thích Nhất Hạnh

12. Chấp nhận con người của đối phương

Mỗi cá nhân là một thực thể độc đáo, với những suy nghĩ, cảm xúc và trải nghiệm riêng biệt. Chấp nhận người khác có nghĩa là thừa nhận và tôn trọng những khác biệt này. Ví dụ, nếu một người bạn thân không có cùng quan điểm chính trị, thay vì tỏ ra khó chịu, tốt hơn là ta nên cố gắng đặt mình vào vị thế của đối phương, sẵn sàng đối thoại với tinh thần tôn trọng.

Việc cố gắng thay đổi người khác cho phù hợp với kỳ vọng bản thân sẽ chỉ gây ra tình trạng oán giận và căng thẳng không cần thiết. Ngược lại, tinh thần cởi mở sẽ giúp nuôi dưỡng các mối quan hệ chân thành, giảm bớt xung đột, khuyến khích lòng trắc ẩn và cảm giác tự do. Ngay cả khi bất đồng quan điểm, chúng ta cũng đừng quên rằng, mọi người đều chia sẻ một nhân tính chung – và do đó xứng đáng được đối xử bình đẳng.

Ai cũng có “cuộc chiến” của riêng họ.

Ian Maclaren

13. Tha thứ là món quà dành cho chính mình

Chính khi buông bỏ hiềm khích quá khứ, chúng ta giải thoát bản thân khỏi gánh nặng của đau khổ và hận thù. Tha thứ không có nghĩa là dung túng cho hành vi sai trái hay quên đi những gì đã xảy ra – đúng hơn, nó có nghĩa là từ chối trở thành “nạn nhân” của cảm xúc tiêu cực và quyết tâm tiến về phía trước. Làm như vậy, đó là bạn đang trao cho chính mình món quà của sự tự do.

Tha thứ là phóng thích cho một tù nhân và phát hiện ra rằng, người đó chính là bạn.

Lewis B. Smedes

Bài học tâm linh

14. Thực hành tâm từ với cả những ai “bức hại” bạn

Con người sở hữu khả năng độc đáo để lựa chọn cách phản ứng, thay vì bị khuất phục bởi hoàn cảnh bên ngoài. Mỗi khi gặp tình huống khó khăn (ví dụ: một người đồng nghiệp tiêu cực, nói xấu trực tuyến, v.v…), ta có thể lựa chọn thể hiện sự đồng cảm và sẵn sàng lắng nghe quan điểm của người khác, ngay cả khi không đồng ý với quan điểm đó.

Trong phần lớn trường hợp, phản ứng bốc đồng của chúng ta đều xuất phát từ nỗi sợ – một “ảo tưởng” mà ta có thể xóa bỏ bằng thái độ thấu hiểu và khoan dung.

Đừng chống cự người ác. Trái lại, nếu bị ai vả má bên phải, thì hãy giơ cả má bên trái ra nữa. Nếu ai muốn kiện anh để lấy áo trong của anh, thì hãy để cho nó lấy cả áo ngoài. Nếu có người bắt anh đi một dặm, thì hãy đi với người ấy hai dặm. Ai xin, thì hãy cho; ai muốn vay mượn, thì đừng ngoảnh mặt đi.

Matthew 5:39-42

15. Tình yêu thì không có biên giới

“Tôi sẽ yêu thương người này nếu …” – chính lối suy nghĩ có điều kiện này là nguyên nhân dẫn đến những cảm xúc như ghen tuông, chiếm hữu và sợ mất mát. Tình yêu không phải là thứ hữu hình có thể đo lường hay định lượng cụ thể. Trái lại, nó sẽ chỉ càng lan tỏa khi được chia sẻ. Cho đi và nhận lại tình yêu thương cách vô tư là chìa khóa để hình thành những kết nối sâu sắc và vun đắp hạnh phúc lâu dài.

Bạn chỉ có thể nhận về khi sẵn sàng trao tặng cho người khác.

Brian Tracy

Bài học tâm linh về niềm tin

16. Từ bỏ nhu cầu kiểm soát

Hành trình trưởng thành tâm linh đòi hỏi mỗi người phải sẵn sàng từ bỏ nhu cầu kiểm soát – để thay vào đó tin tưởng vào dòng chảy tự nhiên của tạo hóa, một sức mạnh cao hơn (dù đó là thần thánh, vũ trụ hay đơn giản là sự kết nối của vạn vật). Ngay cả khi mọi sự dường như hoàn toàn vô nghĩa và bất định, vẫn còn đó một trật tự và mục đích sâu xa, ẩn giấu sau mọi biến cố cuộc đời.

Ví dụ:

• Tìm việc: Thay vì tập trung vào một công việc cụ thể và cố gắng kiểm soát mọi khía cạnh của quá trình ứng tuyển, hãy tin rằng cơ hội phù hợp sẽ đến với bạn vào đúng thời điểm.
• Mối quan hệ: Thay vì cố ép buộc một mối quan hệ phải phù hợp theo khuôn mẫu nào đó, hãy để nó được phát triển cách tự nhiên và chân thực khi hoàn cảnh thay đổi.
• Sức khỏe: Khi bị bệnh, đừng quá chú ý đến triệu chứng hay lo sợ điều tồi tệ nhất xảy ra. Hãy cố gắng nghỉ ngơi và tin tưởng rằng, cơ thể sẽ tự chữa lành và phục hồi theo thời gian (miễn là bạn biết chăm sóc nó và uống thuốc đầy đủ).

Bằng cách hòa mình vào “dòng chảy”, chúng ta sẽ bớt bám víu vào những kỳ vọng cứng nhắc – và do đó có thể vượt qua thử thách dễ dàng hơn.

Chống lại thực tế sẽ chỉ dẫn đến thất bại – một trăm phần trăm.

Byron Katie

17. Hiểu rằng “trong cái rủi có cái may”

Đau khổ là chất xúc tác cần thiết cho sự thay đổi và phát triển cá nhân. Chính qua đó, chúng ta ý thức được điểm mạnh-yếu, cũng như những hạn chế về mặt nhận thức của mình. Thay vì quá bận tâm tìm hiểu nguồn gốc của đau khổ (do nghiệp chướng, thử thách của tạo hóa, hay là một phần tất yếu của trải nghiệm sống), điều quan trọng là vượt lên sự khó chịu nhất thời – để có thể rút ra bài học từ trải nghiệm đó.

Ví dụ:

• Bị mất việc: Trải nghiệm mất việc tuy không mấy dễ chịu, song chính nó cũng là cơ hội để bạn “tái định hình” sự nghiệp, cũng như rèn luyện kỹ năng thích nghi và bền bỉ (resilience).
• Sức khỏe đi xuống: Chính khi bị bệnh, bạn sẽ có động lực để thực hành thói quen lành mạnh và trân trọng mỗi ngày sống hơn.
• Quan hệ gặp trục trặc: Khó khăn trong quan hệ xã hội sẽ dạy ta những bài học quý giá về giao tiếp, thỏa hiệp và tình yêu bản thân.

Thứ không giết được bạn sẽ khiến bạn mạnh mẽ hơn.

Friedrich Nietzsche

18. Tin rằng vũ trụ luôn đồng hành cùng bạn

Dù bạn là tín đồ Kitô tin vào một Thượng đế toàn năng tồn tại ngoài thế giới vật chất, hay một Phật tử tìm kiếm sự giác ngộ bên trong – điều đó không quan trọng. Tất cả các truyền thống tâm linh đều đề cập đến sự tồn tại của một thế lực luôn ở bên cạnh ta, mọi lúc mọi nơi. Vấn đề là, ta có nhận thức được điều đó hay không?

Trong những thời điểm khó khăn, đức tin là chiếc “mỏ neo” mang lại nguồn an ủi và định hướng cần thiết. Ngay cả khi mọi sự không diễn ra như ý, chỉ cần không đánh mất niềm tin, bạn sẽ có được sức mạnh, trí tuệ và tình yêu để vượt lên hoàn cảnh và an yên trong từng giây phút.

Ai cầu xin sự giúp đỡ tất sẽ nhận được.

J. K. Rowling

Bài học tâm linh

19. Tin mà không có hành động thì chẳng ích gì

Đức tin chân chính không phải là tin một cách thụ động; nó đòi hỏi cá nhân phải sống hết mình và cam kết tuân theo các giá trị/ xác tín của bản thân. Ví dụ, sẽ chẳng ích gì nếu bạn tuyên bố tin vào giá trị và phẩm hàm vốn có của mọi người – nhưng lại chẳng bao giờ tham gia tình nguyện. Chỉ bằng hành động cụ thể, bạn mới có thể làm phong phú đời sống tâm linh, làm chứng cho niềm tin của mình và tác động tích cực đến thế giới.

Đôi khi, niềm tin đòi hỏi chúng ta phải sẵn sàng chấp nhận những thay đổi đáng kể trong cuộc sống (ví dụ: nghỉ việc để theo đuổi dự án cá nhân, v.v…).

Bạn thử cho tôi thấy thế nào là tin mà không hành động, còn tôi, tôi sẽ hành động để cho bạn thấy thế nào là tin.

James 2:18

20. Tin tưởng vào sự sắp đặt của vũ trụ

Một bài học tâm linh quan trọng là ý thức được tầm quan trọng của sự kiên nhẫn và tin tưởng – rằng mọi biến cố trong đời đều diễn ra theo một kế hoạch lớn hơn. Nói cách khác, mọi sự không phải là ngẫu nhiên, nhưng xảy đến vào thời điểm thích hợp – khi ta thực sự cần đến nó.

Ví dụ:

• Thay đổi nghề nghiệp: Trải nghiệm mất việc/ thay đổi nghề nghiệp có thể khó chịu lúc đầu, nhưng về lâu dài, rất có thể chính nó sẽ dẫn bạn đến một con đường sự nghiệp viên mãn và ý nghĩa hơn.
• Quan hệ tan vỡ: Thật khó để chia tay một người bạn đã quen thân từ lâu – song biết đâu, nó sẽ đưa bạn đến một mối quan hệ lành mạnh và hạnh phúc hơn trong tương lai thì sao?
• Vấn đề sức khỏe: Bị bệnh là cơ hội để mỗi người nhận thức tầm quan trọng của việc sống chậm, đánh giá lại các ưu tiên và trân trọng món quà sức khỏe.

Mọi chuyện xảy ra đều có lý do, và đôi khi, những điều tốt đẹp nhất cần rất nhiều thời gian để trở thành hiện thực!

Sự kiên nhẫn thì cay đắng, nhưng thành quả của nó thì ngọt ngào biết bao.

Jean-Jacques Rousseau

Bài học tâm linh về tỉnh thức & lòng biết ơn

21. Tập trung vào những gì mình có, thay vì những gì không có

Chúng ta cần không ngừng nhắc nhở bản thân về tầm quan trọng của việc trân trọng mọi khía cạnh tích cực trong cuộc sống, dù có vẻ nhỏ bé hay “tầm thường” đến đâu. Thay vì liên tục bị ám ảnh bởi khao khát có nhiều hơn nữa, tốt hơn là chuyển hướng chú tâm sang những “tài sản” của bản thân – sức khỏe, những người thân yêu, mái ấm gia đình, bữa cơm mỗi ngày, hoặc thậm chí là những thú vui đơn giản như ngắm cảnh hoàng hôn hay thưởng thức một cuốn sách hay.

Quá bận tâm tới những gì mình không có sẽ chỉ gây ra cảm giác bất mãn – nguyên nhân của tình trạng bất hạnh và căng thẳng mãn tính. Thay vào đó, chúng ta cần thay đổi tư duy và nỗ lực thực hành lòng biết ơn – hết lòng trân quý mọi phước lành trong đời.

Ví dụ:

• “Tôi không có đủ tiền để mua chiếc xe mới đó.” => “Tôi thật biết ơn vì có một chiếc xe đủ bền để đi làm mỗi ngày.”
• “Tôi ước mình có một ngôi nhà lớn hơn.” => “Tôi rất biết ơn có một mái nhà ấm cúng.”
• “Tôi chẳng thể tìm được bạn đời.” => “Thật may, tôi vẫn nhận được tình yêu thương và sự ủng hộ từ bạn bè và gia đình.”

Đừng so sánh bản thân với người khác. Hãy trung thực với chính mình và nỗ lực học hỏi bằng tất cả tâm hồn và trí khôn của bạn.

Daisaku Ikeda

22. Đừng đánh mất tâm hồn hiếu kỳ của trẻ thơ

Bản tính của trẻ em là luôn tò mò và liên tục đặt câu hỏi. Ngay cả khi đã trưởng thành, chúng ta vẫn cần nhắc nhở bản thân về tầm quan trọng của tâm trí hiếu kỳ – để có thể “giác ngộ” những góc nhìn mới. Đừng ngại hỏi “tại sao” về mọi trải nghiệm trong cuộc sống, ngay cả khi nó có vẻ tầm thường ra sao.

Ví dụ: Thay vì chỉ đơn thuần chấp nhận rằng bầu trời có màu xanh, hãy tự hỏi: “Tại sao bầu trời lại có màu xanh?” Chính khi đó, bạn sẽ có động lực để nghiên cứu và thấu hiểu các quy luật của vũ trụ đằng sau đó.

Sáng tạo và trải nghiệm là một phần thiết yếu trong quá trình phát triển – dù là ở trẻ em hay người lớn. Nếu có điều kiện, hãy cố gắng thực hành các hoạt động sáng tạo (ví dụ: vẽ tranh, làm vườn, chơi nhạc cụ), hoặc tham gia một câu lạc bộ/ đội nhóm phù hợp với sở thích cá nhân.

Điều quan trọng là không ngừng đặt câu hỏi. Sự tò mò có lý do tồn tại của riêng nó.

Albert Einstein

23. Dùng bữa trong tỉnh thức

Khi dùng bữa, đừng chỉ ăn uống cho qua cách chiếu lệ, nhưng hãy dành thời gian để thưởng thức, cảm nghiệm thật sâu sắc hương vị và kết cấu của món ăn. Không chỉ giúp tăng cường nhận thức giác quan và kiểm soát khẩu phần ăn, thực hành này còn là cơ hội để cá nhân sống trọn vẹn khoảnh khắc hiện tại, cũng như ý thức rằng: bữa ăn này có được là nhờ công lao của biết bao người/ sinh vật khác (ví dụ: người nông dân “giãi nắng dầm mưa” trên đồng ruộng, người đầu bếp vất vả chế biến thực phẩm, các chúng sinh đã phải “hy sinh” sinh mệnh để ta có được nguồn thực phẩm mỗi ngày, v.v…).

Hãy dùng bữa với lòng biết ơn. Và khi bạn đưa miếng bánh mì vào miệng, hãy chỉ nhai tấm bánh – chứ đừng “nhai” những băn khoăn, lo lắng, sợ hãi hay tức giận đang ám ảnh bạn. Đây chính là thực hành chánh niệm.

Thích Nhất Hạnh

Bài học tâm linh

24. Trân trọng vẻ đẹp trong những điều bình thường

Bằng cách dành thời gian để trân trọng những điều nhỏ nhặt nhất, chúng ta biến cuộc sống hàng ngày trở thành nguồn vui bất tận. Sau đây là một số cách để thực hành bài học tâm linh trên:

• Dành chút thời gian để chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thiên nhiên ở phương diện tinh tế nhất – từ những đường nét phức tạp của một chiếc lá, cách ánh sáng mặt trời chiếu qua những tán cây, hoặc những cánh hoa mỏng manh trong khu vườn.
• Quan sát các đồ vật bạn vẫn sử dụng hàng ngày. Một tách cà phê được chế tác tinh xảo, một món đồ nội thất thiết kế đẹp mắt, hoặc một cuốn sách trang trí nhã nhặn – tất cả đều có thể mang lại niềm vui vô tận.
• Kết nối với tha nhân. Một lời nói tử tế, một nụ cười ấm áp, hay một cái ôm chân thành cũng đủ làm “bừng sáng” tâm hồn đang chìm trong u tối của ai đó và mang lại niềm vui cho chính bạn.
• v.v…

Vào một ngày gió tốt, chỉ cần cánh buồm mở ra – là thế giới sẽ tràn ngập vẻ đẹp. Ngày đó chính là hôm nay.

Rumi

25. Viết nhật ký biết ơn

Một cách đơn giản mà hiệu quả để thực hành tư duy tích cực – đó là viết nhật ký mỗi ngày (ngay cả khi chỉ là một vài câu ngắn). Lời khuyên là thay vì viết những nội dung chung chung như “Tôi biết ơn gia đình mình”, hãy cố gắng trình bày cụ thể hơn (ví dụ: “Tôi biết ơn mẹ đã nấu một bữa ăn tuyệt vời, cũng như đã dành cho tôi một cái ôm đầy an ủi”).

Đừng chỉ bày tỏ lòng biết ơn với những sự kiện lớn trong cuộc sống. Hãy ghi lại cả những điều nhỏ nhặt nhất – buổi bình minh tuyệt đẹp, một cuốn sách hay, hoặc một cử chỉ tử tế từ một người xa lạ. Ngay cả trong những thời điểm khó khăn, hãy luôn cố gắng tìm ra điều gì đó bạn cảm thấy trân quý và ghi chép lại. Và thi thoảng, hãy mở các trang nhật ký cũ để nhìn lại hành trình đã qua. Bạn sẽ phải ngạc nhiên về kết quả nhận được đấy!

Lòng biết ơn là cảm xúc lành mạnh nhất của con người. Càng thể hiện lòng biết ơn với những gì mình có, bạn sẽ càng tìm thấy nhiều thứ để biết ơn hơn.

Zig Ziglar

Gợi ý cách viết nhật ký biết ơn:

• Tôi biết ơn vì tách cà phê ấm áp đã đánh thức tôi sáng nay.
• Tôi biết ơn công việc của mình, cũng như cơ hội được học hỏi và phát triển mà nó mang lại.
• Tôi rất cảm kích sự ủng hộ của bạn bè và gia đình.
• Hôm nay thời tiết thật đẹp, và tôi đã có một khoảng thời gian tuyệt vời ở ngoài trời.
• v.v…

Bài học tâm linh về tình cảm gia đình

26. Hãy trân quý tình cảm ruột thịt

Các mối quan hệ gia đình – hàm chứa trong đó rất nhiều sự đa dạng và phức tạp – là nền tảng để cá nhân rèn luyện nhân cách, sự nhẫn nại và thấu cảm. Mâu thuẫn về tính khí/ quan điểm là điều không thể tránh khỏi giữa cha mẹ và con cái, cũng như giữa anh chị em với nhau. Thế nhưng, chính đó là cơ hội để mỗi thành viên trở nên nhẫn nhịn, sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân và thể hiện lòng khoan dung để giữ gìn hòa khí, duy trì mái ấm ổn định dài lâu.

Gia đình là tế bào căn bản của xã hội loài người.

John XXIII

27. Tình cảm chỉ bền lâu khi ta biết tha thứ

Sự tha thứ, giống như một liều thuốc thần kỳ, có sức mạnh hàn gắn ngay cả những vết thương sâu nhất trong gia đình. Chính khi chủ đích lựa chọn buông bỏ oán thù, tức giận và nỗi đau quá khứ, chúng ta sẽ mở đường cho sự chữa lành và phục hồi, phá vỡ vòng lặp tiêu cực và “gieo mầm” hạt giống của lòng trắc ẩn. Không phải dung túng cho hành vi xấu, mà là buông bỏ những cay đắng ngăn cản ta kết nối chân thành với nhau.

Một giọt máu đào hơn nước lã.

Ngạn ngữ

28. Học cách thiết lập ranh giới mà vẫn tôn trọng mối quan hệ gia đình

Lấy ví dụ, nếu cần thiết, đừng ngại bày tỏ với gia đình rằng bạn cần một khoảng thời gian riêng mỗi ngày để tập trung vào công việc/ sở thích riêng. Minh bạch khi trình bày, tích cực lắng nghe, sẵn sàng thỏa hiệp và bỏ qua lỗi lầm là chìa khóa để đạt được sự cân bằng tinh tế giữa tình cảm gia đình và nhu cầu phát triển cá nhân.

Bạn không thể rót nước từ một chiếc cốc rỗng.

Khuyết danh

29. Hiểu rằng cảm thức gia đình không bị giới hạn bởi quan hệ huyết thống

Suy cho cùng, quan hệ huyết thống không phải thứ duy nhất định hình cảm thức gia đình. Chính chiều sâu của mối quan hệ, những trải nghiệm chung, tinh thần hỗ trợ lẫn nhau và tình yêu thương vô điều kiện mới là “chất keo” gắn kết mọi người lại với nhau.

Hãy thử hồi tưởng lại, bạn đã từng bao giờ có một người bạn thân luôn ở bên cạnh để lắng nghe, “đồng cam cộng khổ” và ủng hộ bạn hết mình không? Tuy không có “dây mơ rễ má” gì, bạn xem anh ta/ cô ta như người trong nhà. Tình cảm đôi bên được hình thành và củng cố trên cơ sở cùng chia sẻ hệ giá trị, sự hiểu biết và lòng quan tâm chân thành dành cho nhau.

Như minh họa qua ví dụ trên đây, trọng tâm của cảm thức gia đình là tình yêu thương, sự đồng cảm và những trải nghiệm chung – một cộng đồng quy tụ những cá nhân sẵn sàng nâng đỡ và truyền cảm hứng, luôn bên nhau lúc an vui cũng như khó khăn. Dù là gắn kết bằng huyết thống hay tâm hồn, bản chất thực sự của “gia đình” nằm ở chất lượng của mối dây kết nối giữa các bên với nhau.

Đây là mẹ tôi, đây là anh em tôi.

Matthew 12:49

Bài học tâm linh

30. Chấp nhận rằng mỗi thành viên đều có trải nghiệm tâm linh riêng

Giống như mỗi loài hoa sẽ nở vào một thời điểm riêng, hành trình tâm linh của mỗi người cũng diễn ra theo cách rất riêng của họ. Lấy ví dụ, chẳng có gì khó hiểu khi người anh thì thích thiền định và cầu nguyện, còn người em lại tìm thấy ý nghĩa qua các hoạt động thế tục. Thay vì áp đặt niềm tin của mình lên đối phương, mỗi thành viên nên tôn trọng lựa chọn của nhau, sẵn sàng hỗ trợ mà không phán xét.

Chấp nhận sự đa dạng là chìa khóa để nuôi dưỡng tình đoàn kết và yêu thương. Chính thái độ này sẽ khuyến khích đối thoại cởi mở, tôn trọng lẫn nhau, tạo điều kiện để mỗi cá nhân đạt được sự trưởng thành về phương diện tâm linh.

Mục đích của hành trình tâm linh không phải để trở thành chuyên gia thiền định giỏi nhất, người tử tế nhất, hay người giác ngộ nhất. Cốt lõi của nó là học cách yêu thương trong mọi hoàn cảnh.

Gabrielle Bernstein

Bài học tâm linh về tình bạn & quan hệ xã hội

31. Kết nối với những người tin tưởng và ủng hộ bạn

Năng lượng tích cực luôn có hiệu ứng lan tỏa. Việc có một người bạn/ cố vấn luôn tin tưởng, khuyến khích bạn theo đuổi ước mơ sẽ mang đến nguồn động lực cần thiết để bạn thực hiện bước đi đầu tiên và bứt phá qua giới hạn bản thân. Khi gặp khó khăn, sự đồng cảm, động viên và hỗ trợ từ bạn bè/ gia đình sẽ trở thành chiếc “phao cứu sinh” giúp ta thêm mạnh mẽ, đủ sức vượt lên chính mình.

Hãy ở bên cạnh những ai có thể nâng bạn lên cao hơn.

Oprah Winfrey

32. Nhận thức tính ‘vô thường’ của các mối quan hệ

Mỗi người chúng ta gặp, dù chỉ thoáng qua, đều mang đến cơ hội để học hỏi và phát triển. Một số mối quan hệ có thể chỉ tồn tại trong thời gian ngắn – nhưng để lại những bài học thật “đắt giá” về bản thân và tha nhân. Dù tình cảm kéo dài bao lâu, chúng ta cần phải bày tỏ lòng biết ơn về thời gian được ở bên nhau – biết trân trọng những kỷ niệm, cũng như buông bỏ mọi oán giận/ cay đắng đã qua.

Nhận thức tính ‘vô thường’ của quan hệ xã hội đồng thời đòi hỏi ta phải sẵn sàng từ bỏ khi một mối quan hệ không còn hữu ích nữa. Xét cho cùng, bạn bè là tấm gương phản ánh các chiều kích bên trong chính chúng ta. Dù có đau đớn hay khó chịu đến đâu, hãy nhớ rằng chúng ta cần phải đi tiếp – để có thể đón nhận những trải nghiệm mới, trọn vẹn hơn.

Có những người xuất hiện trong cuộc đời chúng ta và nhanh chóng ra đi. Một số khác thì nán lại một thời gian, để lại dấu ấn trong tim và biến đổi ta mãi mãi.

Flavia

33. Hiểu rõ giá trị của các khoảnh khắc thinh lặng

Dù là cùng nhau thưởng thức một bữa ăn trong yên tĩnh, đi dạo trong thiên nhiên hay chỉ đơn giản là ngồi bên cạnh nhau, chỉ cần ở bên nhau cũng đủ để đôi bên nuôi dưỡng mối quan hệ. Sự thinh lặng khuyến khích ta lắng nghe, cũng như tạo không gian để chia sẻ những cảm xúc thầm kín nhất.

Im lặng là nguồn sức mạnh vĩ đại.

Lão Tử

Bài học tâm linh

34. Đừng ngại mở lòng

Chính khi dám thổ lộ những nỗi sợ hãi, cảm giác bất an và bất toàn của bản thân, chúng ta cho thấy rằng mình tin tưởng đối phương đủ để sẵn sàng “là chính mình”. Bằng cách này, đối phương cũng sẽ có động cơ để cởi mở với ta – làm nền tảng cho mối quan hệ thêm bền chặt và sâu sắc.

Con người sẽ trở nên tốt hơn khi họ biết mở lòng.

Haruki Murakami

35. Tình bạn chân chính là khi đôi bên sẵn sàng cho đi và nhận lại

Tình bạn thực sự đòi hỏi một trạng thái cân bằng tinh tế giữa cho và nhận – khi đôi bên luôn ở bên nhau trong mọi hoàn cảnh, cùng nhau trải nghiệm mọi niềm vui và nỗi buồn. Một người bạn thực sự sẽ không ngại nói ra sự thật, ngay cả khi sự thật đó khó nghe thế nào. Phản hồi trung thực, góp ý mang tính xây dựng là cơ sở để đôi bên nhìn nhận lại chính mình, tự hoàn thiện và trưởng thành hơn.

Đôi khi, hành vi sống thật với chính mình có thể khiến người khác khó chịu. Tuy nhiên, chúng ta cần nhớ, không phải ai cũng thích mình – đó là điều hết sức bình thường. Đừng ngại nói “không” để đảm bảo lợi ích của bản thân, và đừng ngần ngại kết thúc một mối quan hệ “độc hại”, không còn giúp ích cho bạn nữa.

Bằng hữu là người biết rõ “ca khúc” trong tim tôi và sẽ hát cho tôi nghe khi trí nhớ của tôi không còn tốt nữa.

Donna Roberts

Bài học tâm linh về sự sống & cái chết

36. Chấp nhận sự vô thường của cuộc sống

Một trong những bài học tâm linh đắt giá nhất là ý thức định mệnh phàm trần phải diệt vong của mình (Memento Mori – “Hãy nhớ rằng ngươi sẽ phải chết”). Thật vậy, chẳng có gì trên đời này là vĩnh hằng cả. Từ các mối quan hệ, công việc, cho đến chính thân thể này đều đang liên tục biến đổi. Không có gì tồn tại mãi mãi – của cải vật chất, địa vị xã hội, vẻ đẹp thân xác đều là phù du. Điều quan trọng là phải sống hết mình, “chắt chiu” mọi trải nghiệm trong đời, hướng đến một di sản vượt lên bản ngã hạn hẹp.

Không ai tắm hai lần trên một dòng sông.

Heraclitus

37. Chết không phải là hết

Phần lớn các truyền thống tâm linh đều cho rằng, cái chết không phải là kết thúc sự tồn tại – mà chỉ đơn thuần là bước chuyển tiếp sang một “cảnh giới” khác. Linh hồn – bản thể thực sự của con người – sẽ tiếp tục hành trình của nó, ngay cả khi thân xác thể lý đã hư mất. Ý thức được chân lý này không chỉ mang lại nguồn an ủi cho những ai bị “dày vò” bởi nỗi đau mất người thân – mà còn là động lực để cá nhân nỗ lực sống một đời ý nghĩa và đức hạnh. Đơn giản, vì những “nghiệp” chúng ta gieo qua hành động/ suy nghĩ trong kiếp này sẽ quyết định “quả” của chúng ta ở đời sau.

Suy cho cùng, đối với một bộ óc có tổ chức tốt, cái chết chỉ đơn thuần là một cuộc phiêu lưu vĩ đại tiếp theo.

J. K. Rowling

38. Suy ngẫm về cái chết mỗi ngày

Chính khi không ngừng nhắc nhớ bản thân về sự ngắn ngủi của kiếp nhân sinh, chúng ta mới thấm thía tầm quan trọng của việc theo đuổi những gì thực sự quan trọng (ví dụ: dành nhiều thời gian hơn cho người thân, theo đuổi đam mê hoặc cống hiến cho cộng đồng) – thay vì lãng phí năng lượng vào những thú vui tầm thường.

Hãy hăng hái làm những gì cần làm hôm nay. Ai mà biết được? Ngày mai, cái chết sẽ đến.

Thích Ca

Bài học tâm linh

39. Ý thức rằng cuộc sống là một chuỗi các vòng lặp

Sinh-Lão-Bệnh-Tử là quy luật tất yếu của sự sống; do đó, thật vô ích khi bám víu vào một trạng thái hoặc trải nghiệm cụ thể nào. Xét cho cùng, chúng ta không thể kiểm soát rất nhiều khía cạnh của cuộc sống – từ bệnh tật, thiên tai, cho đến hành vi của người khác. Sự thay đổi, do đó, là điều không thể tránh khỏi, nếu không muốn nói là cần thiết. Chỉ khi nhận thức chân lý này, chúng ta mới có thể buông bỏ mọi sự – của cải vật chất, các mối quan hệ, ám ảnh mục tiêu, v.v… và sống một cuộc sống dồi dào, ý nghĩa hơn.

Kết thúc chỉ là khởi đầu.

Simone Elkeles

40. Suy ngẫm về di sản cá nhân

Thước đo thực sự của đời sống không nằm ở vật chất hay thành tích cá nhân chóng qua – nhưng ở việc ta đã đóng góp gì cho cộng đồng. Đôi khi, tác động này trải dài qua nhiều thế hệ, góp phần không nhỏ định hình hành vi và thế giới quan của thế hệ tương lai.

Kính Thiên Ái Nhân (敬天愛人)

Kazuo Inamori

Bài học tâm linh

Tham khảo:

• Danh ngôn về niềm tin
• Phim về tâm linh hay
• Bộ câu hỏi tâm linh theo đối tượng & chủ đề

Có thể bạn quan tâm:

• 20 triết lý sống của người Nhật: Bài học nhân sinh cho thế giới hiện đại
• 60 câu nói hay về ý nghĩa cuộc sống: Hành trang cho chuyến lữ hành trần thế
• Luật hấp dẫn: Bí quyết thu hút thành công & hạnh phúc
• Lối sống khắc kỷ: 12 nguyên tắc thực hành hàng đầu