20 thói quen xấu trong cuộc sống ảnh hưởng đến các mối quan hệ & thành công

Tổng hợp những thói quen xấu trong cuộc sống gây tổn hại đến các mối quan hệ, và lý do cần từ bỏ để đạt tới thành công lâu dài.

Tất cả chúng ta đều có những tật xấu nhất định; một số trong đó, nếu không được kiểm soát, có thể gây ra hậu quả khá tai hại. Trong bài viết này, bạn đọc sẽ tìm thấy 20 thói quen xấu trong cuộc sống đã được chuyên gia executive coaching, TS. Marshall Goldsmith, tổng hợp và phân tích trong tác phẩm ‘What got you here won’t get you there‘ (tựa Việt: Thành công hôm nay chưa chắc thành đạt ngày mai). Từ thói hiếu thắng quá mức đến không biết xin lỗi, những hành vi này dưới đây có tác động rất tiêu cực đến các mối quan hệ và cơ hội thành công trong đời.

Vì sao cần từ bỏ thói quen xấu trong cuộc sống?

Chúng ta dành quá nhiều thời gian để đào tạo đội ngũ về những việc phải làm, song quá ít thời gian để chia sẻ về những hành vi nên từ bỏ. Một nửa những cá nhân tôi từng gặp không cần được dạy phải làm gì. Họ cần được dạy phải TỪ BỎ những gì.

Peter Drucker

Hãy thử liên hệ với doanh nghiệp/ đội nhóm của bạn. Lần cuối cùng CEO/ trưởng nhóm thực hiện một buổi chia sẻ truyền cảm hứng về những thói quen xấu của của mình – và những gì họ đã làm để từ bỏ tật xấu của bản thân là khi nào?

Hẳn trong phần lớn trường hợp, câu trả lời sẽ là: Chưa hề có lần nào.

Hệ thống công nhận và khen thưởng (Recognition & Reward) trong phần lớn tổ chức đều hướng đến trọng tâm là thành tích của cá nhân. Chúng ta được khen thưởng khi làm một điều gì tốt, không phải vì từ bỏ một thói quen xấu.

Chúng ta được ghi nhận nếu đi đúng giờ, nhưng điều tương tự không xảy ra khi ta chấm dứt thói quen đi làm trễ.

Song thực tế, từ bỏ cũng là một khía cạnh không kém phần quan trọng của quá trình phát triển.

Giả sử bạn bị mọi người đánh giá là thiếu lịch sự, và mong muốn thay đổi nhận thức đó. Bạn quyết định, “Tôi cần phải tỏ ra lịch sự hơn”. Vậy bạn sẽ làm gì?

May mắn thay, có một phương pháp đơn giản để đạt được mục tiêu, và đó là… không làm gì cả.

Khi ai đó đưa ra một ý tưởng mà bạn cho là “ngớ ngẩn”, đừng chỉ trích gì cả. Thay vào đó, hãy giữ im lặng.

Khi ai đó tỏ ra nghi ngờ hay chống đối một quyết định của bạn, đừng tranh cãi hay bao biện. Cứ yên lặng và suy ngẫm về những gì đối phương nói.

Khi ai đó đưa ra một đề xuất hữu ích, đừng phủ đầu rằng “Tôi biết nó rồi”, nhưng hãy nhẹ nhàng cảm ơn họ.

Nó cũng giống như một chiếc hộp vậy. Chúng ta có thể trở thành người lịch sự hơn qua việc “lấp đầy hộp” bằng những hành động tích cực hàng ngày. Thế nhưng, điều này mất rất nhiều thời gian, và thậm chí còn lâu hơn cho đến khi mọi người chú ý và nhận thấy rằng bạn đã thay đổi.

Ngược lại, việc từ bỏ các hành vi thô lỗ hiện tại không yêu cầu bạn phải học cách cư xử mới. Bạn không cần phải “lấp đầy hộp” bằng thành tích của mình. Thay vào đó, bạn chỉ cần loại bỏ bớt những điều tiêu cực ra khỏi “chiếc hộp” đó.

20 thói quen xấu trong cuộc sống ngăn cản thành công

Trong tác phẩm “What got you here won’t get you there”, TS. Marshall Goldsmith đã liệt kê và phân tích chi tiết 20 thói quen xấu trong cuộc sống. Những hành vi tiêu cực này, nếu không được kiểm soát, sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các mối quan hệ, năng suất cũng như cơ hội thành công.

1. Hiếu thắng

Tính hiếu thắng là thói quen xấu rất phổ biến, đặc biệt ở những người thành công. Đây thực sự là một hành vi cần từ bỏ, vì nó chính là “ngọn nguồn” của phần lớn tật xấu khó bỏ khác.

Khi ta tranh luận quá nhiều, đó là vì ta muốn quan điểm của mình “vượt trội” so với người khác.

Khi ta phớt lờ mọi người, một lần nữa nó xuất phá từ khao khát “chiến thắng” – bằng cách làm người khác bị “lu mờ” đi.

Khi ta giữ kín không chia sẻ thông tin, mục đích là để tự tạo cho mình lợi thế cạnh tranh hơn người.

Nếu hiếu thắng là bản tính của bạn, là lý do chính yếu đưa bạn đến thành công hôm nay, thì chính nó cũng có thể trở thành “vật cản” ngăn cản bạn thành đạt ngày mai.

2. Can thiệp quá nhiều

Bạn đã từng bao giờ nghe hoặc thấy chính mình nói ra những điều sau đây không:

“Ý tưởng này hay đấy, nhưng sẽ tốt hơn nếu bạn làm thế này. . . ”

Hành vi can thiệp quá nhiều, về bản chất, là một biến thể của tính hiếu thắng. Đây là xu hướng thường thấy nơi những cá nhân đã quen với việc nắm quyền điều hành. Họ vẫn giữ những gì còn sót lại của phong cách quản lý từ trên xuống, rằng vai trò của cấp trên như họ là cho mọi người biết cụ thể phải làm gì.

Hãy thử hình dung bạn là CEO của công ty. Có nhân viên nọ đến chia sẻ với bạn một ý tưởng tuyệt vời. Thay vì chỉ nhận xét “Ý tưởng hay đấy!”, khả năng là bạn sẽ nói:

“Ý tưởng hay đấy, nhưng sẽ tốt hơn nếu anh/chị thử theo cách này.”

Vấn đề là, bạn có thể đã cải thiện ý tưởng của họ thêm 5%, nhưng đồng thời đã làm suy giảm động lực của họ xuống mất 50%. Lý do là bởi vì bạn đã “tước bỏ” quyền sở hữu ý tưởng của họ. Sáng kiến của nhân viên bây giờ trở thành của bạn, và họ bước ra khỏi văn phòng với động lực suy giảm đi rất nhiều so với khi bước vào.

Càng thăng tiến lên các vị trí cao, bạn càng cần phải giúp đỡ người khác thành công, thay vì chỉ hướng đến thành công của chính mình.

3. Phán xét

Không có gì sai khi đưa ra ý kiến cá nhân trong các cuộc thảo luận bình thường. Mọi người có thể đồng ý hoặc không đồng ý với bạn tùy theo quan điểm riêng của họ.

Thế nhưng, sẽ hoàn toàn KHÔNG phù hợp để phán xét khi bạn yêu cầu người khác chia sẻ ý kiến của họ về chính bạn.

Không ai thích bị chỉ trích cả. Đó là lý do tại sao phán xét là cách ta đang “ngấm ngầm” đẩy mọi người ra xa, cũng như kìm hãm bản thân trước những cơ hội thành công lớn hơn. Hệ quả chắc chắn duy nhất từ việc xét đoán những nỗ lực giúp đỡ của người khác, đó là họ sẽ không bao giờ giúp chúng ta một lần nữa.

Đừng đánh giá bất kỳ góp ý hữu ích nào của đồng nghiệp/ bạn bè/ người trong gia đình. Bất kể bạn nghĩ gì về đề xuất của họ, hãy giữ suy nghĩ đó cho riêng mình, lắng nghe chia sẻ của đối phương, và nói hai tiếng duy nhất: “Cảm ơn”. Đừng phán xét gì hết.

4. Phê bình không có tính xây dựng

Những nhận xét mang tính châm biếm mà chúng ta thốt ra hàng ngày, dù có chủ đích hay không, đều không nhằm mục đích nào khác ngoài việc “hạ bệ” người khác, đồng thời thể hiện mình thông minh hơn họ.

Đó có thể là câu nói “bông đùa” thiếu suy nghĩ trong khi họp (“Ý tưởng đó có vẻ không hiệu quả lắm nhỉ”), một nhận xét vô cớ về ngoại hình người khác (“Cái áo đẹp đấy”, bạn vừa nói vừa nở một nụ cười tự mãn) đến những lời phê bình về sai lầm trong quá khứ của đối phương (“Anh có nhớ cái lần anh phạm phải sai lầm…”)

Chúng ta buột miệng ra những lời công kích cá nhân mà không chút mảy may suy nghĩ, và do đó không hề để ý hành động của mình. Nhưng những ai phải nghe lời chỉ trích của bạn thì nhớ rất rõ.

Một khi đã lỡ miệng nói ra, cũng giống như bạn đã để lại một “vết đinh” vô phương cứu chữa. Dù bạn có xin lỗi nhiệt thành đến đâu, và ngay cả khi lời xin lỗi được chấp nhận, thì câu nói của bạn vẫn đọng lại trong ký ức của đối phương.

Nói những lời gây tổn thương là thói quen xấu trong cuộc sống mà ai cũng mắc phải, đặc biệt ở những người tự nhận là có xu hướng “thẳng tính”.

Rắc rối nằm ở chỗ, sự thẳng thắn có thể nhanh chóng biến thành “vũ khí” chống lại bạn. Dần dà, bạn sẽ khiến cho mọi người tự cho phép bản thân nói ra những lời gây tổn thương người khác – dưới lớp vỏ bọc ngụy biện rằng họ đang nói sự thật.

Điều quan trọng không phải là lời bạn nói đúng hay sai. Đừng tự hỏi, “Điều đó có đúng không?” mà nên tự hỏi, “Có đáng để nói ra điều này không?”

5. Chống chế bằng những từ như “Không”, “Nhưng”, “Tuy nhiên”

Khi bạn tự chống chế bằng những từ như “không”, “nhưng”, “tuy nhiên”… cho dù giọng điệu của bạn thân thiện đến mức nào, hoặc bạn có cố gắng dùng nhiều “uyển ngữ” để thừa nhận cảm xúc của đối phương, thì thông điệp bạn gửi đi vẫn là một: “Bạn sai rồi”.

“Điều đó đúng, tuy nhiên… ” (nghĩa là: Bạn không nghĩ nó đúng chút nào.)

hay “Có, nhưng…” (nghĩa là: Chuẩn bị để tôi phản biện nhé)

Không điều gì tốt lành có thể xảy ra sau đó cả. Phản ứng chung từ đối phương sẽ là tranh luận và chống trả. Cuộc trò chuyện sẽ nhanh chóng trở thành một cuộc đấu khẩu vô nghĩa. Đôi bên không còn giao tiếp với nhau nữa, mà chỉ đang cố gắng trở thành người thắng cuộc.

Nếu bạn mắc phải thói quen xấu trong cuộc sống này, hãy từ bỏ xu hướng cố gắng bảo vệ lập trường – và bắt đầu lưu tâm mỗi khi bạn buột miệng ra những từ như “không”, “nhưng” hoặc “tuy nhiên”. Đặc biệt, chú ý đến những thời điểm bạn sử dụng những từ này nhằm mục đích tỏ ra bất đồng ý kiến với những gì đối phương đang nói.

20 thói quen xấu trong cuộc sống

6. Thích thể hiện

Thích thể hiện bản thân là tật xấu vô cùng phổ biến; trên thực tế, nhiều người trong chúng ta phạm phải thói quen xấu này mà không hề ý thức về nó. Chúng ta làm như vậy mỗi khi thể hiện sự khó chịu khi ai đó đưa ra lời khuyên thiết thực, hay khi ta tỏ ra thiếu kiên nhẫn với việc đối phương nói một điều mà bản thân đã biết rõ “mười mươi” từ lâu.

Chúng ta thể hiện tật xấu này rõ ràng nhất khi trả lời lại đối phương, “Tôi biết điều đó rồi.”

Vấn đề ở đây không phải là ta đang khoe khoang về những gì mình biết – mà là ta đang xúc phạm người nghe.

Những gì ta thực sự thể hiện ra là:

“Anh thực sự không cần phải lãng phí thời gian của tôi với thông tin đó. Anh nghĩ rằng đó là một cái gì đó hay ho mà tôi chưa từng nghe nói trước đây. Nhưng tôi đồng ý với anh và hoàn toàn hiểu những gì anh đang nói. Anh không ý thức được tôi hiểu biết nhiều như thế nào đâu. ”

Sự thông minh khiến mọi người chú ý đến bạn. Trong khi đó, thể hiện mình thông minh sẽ dẫn tới điều ngược lại.

Việc từ bỏ thói quen xấu này không khó; bạn có thể thực hiện theo 3 bước sau:

• Dành một khoảng lặng trước khi nói để tự vấn bản thân, “Điều tôi sắp nói có thực sự nên nói ra không?”
• Nếu câu trả lời là “không”, qua bước tiếp theo.
• Nhẹ nhàng trả lời đối phương: “Cảm ơn bạn.”

7. Nổi nóng

Sự tức giận có thể được sử dụng để đánh thức đối phương, làm gia tăng sự tập trung và nhanh nhạy. Nhưng với cái giá phải trả là gì?

Trên thực tế, tình trạng cảm xúc bất ổn không phải là công cụ quản lý đáng tin cậy. Khi tức giận, bạn rơi vào trạng thái mất kiểm soát. Và thật khó để điều khiển mọi thứ khi bạn còn không làm chủ được chính mình.

Bạn có thể tin vào khả năng kiềm chế tính nóng nảy của mình – rằng bạn có thể sử dụng những cơn thịnh nộ tự phát để “thao túng” người khác. Nhưng rất khó để đoán được họ sẽ phản ứng như thế nào. Trong phần lớn trường hợp, hành động của họ sẽ hoàn toàn ngược lại so với mong đợi của bạn.

Hậu quả tồi tệ nhất của sự tức giận là việc nó khiến người ta chống lại sự thay đổi. Một khi bạn thể hiện sự thiếu kiềm chế quá thường xuyên, nó sẽ trở thành “thương hiệu cá nhân” của bạn. Rất nhanh sau đó, tất cả những gì mọi người biết về bạn là một người nóng nảy và thiếu kiên nhẫn.

Làm thế nào để từ bỏ thói quen hay tức giận? Câu trả lời rất đơn giản, đó là bạn hãy giữ yên lặng.

Nếu bạn giữ yên lặng, không ai có thể biết bạn thực sự cảm thấy như thế nào.

“Nói thì dễ hơn làm”. Bạn phải học cách kiềm chế thói quen xấu của bản thân và mong muốn nói ra của mình. Nhưng một khi nhận thấy lợi ích khi làm như vậy, đó là bạn đã sẵn sàng để trở thành một người tốt hơn.

8. Tiêu cực

Tất cả chúng ta đều từng gặp những người suy nghĩ tiêu cực. Họ không có khả năng nói điều gì đó tích cực, hoặc khen ngợi bất kỳ đề xuất nào. Sự tiêu cực là phản ứng mặc định của họ.

Bạn có thể bước vào văn phòng của họ với một đề xuất rất thú vị, và những lời đầu tiên thốt ra từ miệng họ sẽ là: “Để tôi giải thích tại sao cách đó sẽ không hiệu quả đâu”.

Câu nói trên đây là một phản ứng tiêu cực thuần túy, núp dưới lớp vỏ bọc muốn giúp đỡ người khác.

Chúng ta nói ra những lời tương tự (vd: “Vấn đề duy nhất là…”) để thể hiện chuyên môn/ quyền hạn của bản thân vượt trội hơn người khác.

Nó không có nghĩa là những gì ta nói là đúng hay hữu ích. Đúng hơn, đó chỉ đơn giản là cách tự đặt mình trở thành “trọng tài”/chuyên gia phê bình.

Không ai thích hoặc tôn trọng những người chỉ trích mình. Đối phương sẽ cảm thấy khó chịu với bạn. Và theo thời gian, họ sẽ coi bạn như một loại “dịch bệnh” cần né tránh, ngừng làm việc chung và từ chối giúp đỡ bạn khi cần.

Nếu sự tiêu cực là một thói quen xấu trong cuộc sống của bạn, tốt nhất bạn nên chú ý đến những lời mình nói – ngay khi ai đó đưa ra một gợi ý hữu ích. Nếu thấy bản thân thường xuyên phản ứng lại theo kiểu “Để tôi cho bạn biết vì sao cách đó không hiệu quả đâu”, bạn biết mình cần phải thay đổi như thế nào rồi đó.

9. Che giấu thông tin

Việc cố ý giấu thông tin đi ngược lại hoàn toàn với việc mang lại giá trị. Hành vi đó chỉ nhằm một mục đích duy nhất: Quyền lực. Nó là biểu hiện tinh tế hơn của tính hiếu thắng, muốn chiến thắng bằng mọi giá.

Vấn đề của thói “giấu nghề“, không chia sẻ thông tin là nó hiếm khi giúp bạn đạt được kết quả mong muốn. Bạn có thể nghĩ rằng bạn đang duy trì lợi thế và củng cố quyền lực cho bản thân, nhưng thực ra điều duy nhất bạn làm là nuôi dưỡng sự ngờ vực trong nội bộ.

Để thực sự có được quyền lực, bạn cần phải khơi dậy lòng trung thành, thay vì nỗi sợ hãi và nghi ngờ.

Thói quen xấu “giấu nghề” không chỉ dừng lại ở việc cố ý từ chối chia sẻ thông tin; rất nhiều lần, chúng ta vô tình phạm phải nó khi:

• Bản thân quá bận rộn để thông báo với đồng nghiệp những thông tin có giá trị.
• Quên mời một thành viên trong nhóm tham gia cuộc họp/ thảo luận chung.
• Giao việc cho cấp dưới – nhưng không dành thời gian để phân tích cho họ thấy chính xác mình muốn công việc được thực hiện như thế nào.

Về bản chất, không phải là ta muốn giấu giếm gì. Đơn giản là vì ta quá bận rộn. Tuy có ý định tốt, nhưng cuối cùng trong mắt những người xung quanh, chúng ta vẫn để lại một ấn tượng rất “xấu xí”.

Làm thế nào để từ bỏ thói quen xấu này?

Câu trả lời rất đơn giản: Bạn hãy bắt đầu chia sẻ với mọi người.

Nếu bạn là người quản lý / trưởng nhóm, hãy dành một khoảng thời gian trong ngày để cập nhật thông tin cho các thành viên. Sắp xếp thời gian để chia sẻ với họ về những gì bạn đang làm. Đừng để khoảng thời gian đó bị hoãn hay gián đoạn bởi bất kỳ chuyện nào.

10. Không biết công nhận

Khi không ghi nhận đóng góp của cá nhân vào thành công đội nhóm, bạn không chỉ gieo rắc sự bất công và phân biệt đối xử, mà còn “tước đi” phần thưởng cảm xúc mà bên liên quan xứng đáng được nhận.

Đương sự sẽ không còn cảm thấy vui mừng với thành công hoặc những lời chúc mừng của bạn. Thay vào đó, họ cảm thấy bị lãng quên, phớt lờ, bị đẩy sang một bên. Và họ sẽ không quên điều đó.

Khi không công nhận đóng góp của người khác, bạn đang gián tiếp “tầm thường hóa” thành tích của họ. Đội nhóm có thể thành công – nhưng không ai cảm thấy vui mừng về điều đó cả.

Có một sự khác biệt cơ bản giữa người thành công và nhà lãnh đạo. Những người thành công chỉ thực sự trở thành lãnh đạo – khi họ học được cách chuyển trọng tâm sự chú ý từ bản thân sang người khác.

20 thói quen xấu trong cuộc sống

11. Cướp công

Nếu quan sát kỹ, bạn sẽ thấy rằng thói quen xấu trong cuộc sống này cũng lại là một biến thể khác của tính hiếu thắng.

Khi cần xác định chính xác ai là người đóng góp chính cho một thành tích của đội nhóm – hoặc ai đã có công lớn nhất trong việc duy trì mối quan hệ với khách hàng qua giai đoạn khó khăn, thật khó để phân định người nào xứng đáng được khen thưởng.

Hệ quả là, đứng trước lựa chọn giữa việc giành công trạng cho chính mình – hay để nó vuột về tay người khác, chúng ta dễ dàng rơi vào cái bẫy ảo tưởng về thành công và tự “nhận vơ” công trạng về mình.

Không thể nói trước được đội nhóm sẽ đi về đâu khi không ai quan tâm đến việc người nào sẽ được công nhận thành tích. Tất cả chúng ta đều biết rõ điều này. Vậy tại sao ta không đáp lại khi có người khác xứng đáng với công lao của họ?

Cách tốt nhất để từ bỏ thói quen xấu cướp công là hành động ngược lại: chia sẻ với mọi người.

Trong một ngày, bạn hãy thử hồi tưởng lại mỗi khi bạn tự chúc mừng bản thân về một thành tích nào đó. Sau đó viết nó ra giấy.

Phần lớn trường hợp, hẳn bạn sẽ thấy bản thân có xu hướng tự nhận công trạng cho chính mình thường xuyên hơn những gì bạn nghĩ – từ việc nảy ra một ý tưởng chiến lược, đến việc đi họp đúng giờ, hay đưa ra một đề xuất “thông minh” cho đồng sự.

Không có gì là sai với những suy nghĩ này. Niềm vui mà ta có được từ “màn trình diễn” của chính mình là động lực giúp bản thân vượt qua một ngày dài đầy khó khăn.

Sau khi đã hoàn thành danh sách thành tích của mình, hãy dừng lại và tự hỏi bản thân xem: Liệu đó có thực sự là thành tích của bạn – hay một người khác mới xứng đáng với nó hơn?

Nếu bạn nảy ra một ý tưởng hay trong lúc họp, liệu có phải nó xuất phát từ khả năng tư duy của bạn? Hay đúng hơn, nó được truyền cảm hứng bởi một nhận xét sâu sắc từ một thành viên khác?

Đọc thêm: 200 câu hỏi về bản thân theo chủ đề – Hành trang tự vấn mỗi ngày

12. Đổ lỗi cho hoàn cảnh

Nếu bạn vẫn thường hay nói những câu như: “Tôi xin lỗi đã đến trễ, nhưng nãy bị kẹt xe quá”, hãy dừng lại ngay ở vế đầu tiên. Đổ lỗi cho hoàn cảnh (kẹt xe) là một cái cớ “khập khiễng”, và không thể phủ nhận thực tế – đó là bạn đã khiến mọi người phải chờ đợi. Đáng lý ra, bạn nên khởi hành từ sớm hơn.

Điều tồi tệ nhất có thể xảy ra là gì? Bạn đến trước giờ hẹn và phải đợi vài phút ở sảnh? Bạn có thực sự lo lắng về việc phải nói: “Tôi xin lỗi đã đến sớm, nhưng vì nãy tôi khởi hành quá sớm, và giao thông không tệ như tôi dự đoán.”

Chúng ta thường cho rằng những thói quen xấu trong cuộc sống của mình là bản tính vĩnh viễn. Rằng mình có những khiếm khuyết bẩm sinh không bao giờ thay đổi được.

“Tôi vốn là người thiếu kiên nhẫn.”

“Tôi luôn để công việc đến phút chót mới xử lý.”

“Tôi rất hay nóng nảy. Tính tôi là như vậy đó”.

Những định kiến cá nhân trên đây thường bắt nguồn từ một vấn đề lặp đi lặp lại trong nhiều năm, có thể ngay từ thời thơ ấu. Những quan niệm đó có thể không có cơ sở trên thực tế, nhưng chúng đã in sâu vào não bộ của ta. Hệ quả là ta tự hình thành những kỳ vọng thấp kém về bản thân.

Lần tới khi bạn nhận ra mình đang nói, “Tôi không giỏi về khoản…”, hãy dừng lại và tự chất vấn: “Tại sao lại không chứ?”.

Nếu có thể ngừng bào chữa cho bản thân, chúng ta sẽ có thể tiến bộ hơn ở bất kỳ lĩnh vực nào.

Đọc thêm: Thói quen hình thành tính cách như thế nào?

13. Bám víu vào quá khứ

Có một trường phái tâm lý học giải thích về nguồn gốc của hành vi dựa trên quá khứ: “Mọi rối loạn đều có nguyên nhân từ lịch sử xa xưa.”

Nếu bạn là người cầu toàn hoặc luôn muốn được người khác chấp nhận, đó là bởi vì cha mẹ chưa bao giờ công nhận năng lực của bạn.

Nếu bạn luôn coi thường quy tắc và cảm thấy mình chẳng bao giờ làm gì sai, đó là bởi vì cha mẹ đã quá quan tâm và “thổi phồng” năng lực của bạn.

Nếu bạn cảm thấy sợ hãi khi tiếp xúc với những nhân vật có thẩm quyền, đó là bởi vì bạn có một người mẹ luôn tìm cách kiểm soát hành vi của con cái.

Vì nhiều lý do khác nhau, chúng ta thường thích sống trong quá khứ – đặc biệt nếu điều đó giúp ta đổ lỗi cho người khác về bất cứ thói quen xấu nào trong cuộc sống của mình. Và đó là lúc chúng ta đang tự “hủy hoại” cơ hội thành công và phát triển chính mình.

Khi tự bào chữa, chúng ta đổ lỗi cho ai/ điều gì đó ngoài tầm kiểm soát của mình, rằng đó mới là lý do khiến ta thất bại, chứ không phải bản thân ta.

Dù rằng suy niệm về những gì đã qua là cần thiết để đi tiếp, sẽ chẳng có ý nghĩa gì khi cứ đắm chìm trong quá khứ – nếu mục tiêu của bạn là thay đổi tương lai.

Không ai có thể thay đổi, viết lại hay bào chữa cho quá khứ. Tất cả những gì ta có thể làm là chấp nhận và bước tới.

Không nên đắm chìm trong giấc mơ mà quên sống.

J. K. Rowling

14. Thiên vị

Chúng ta không thể nhìn thấy nơi chính mình những gì chúng ta thấy quá rõ ràng ở người khác.

Marshall Goldsmith

Trong một buổi executive coaching, TS. Goldsmith từng hỏi một nhóm lãnh đạo như sau:

“Ở nhà bạn, ai là người chiếm được cảm tình của bạn nhất? (a) Vợ/chồng; (b) con cái của bạn; hay (c) con chó của bạn?”

Đáp án (c) – con chó – chiếm hơn 80% câu trả lời.

Sau đó, ông hỏi khán giả rằng liệu họ có yêu con chó của mình hơn các thành viên trong gia đình hay không. Và (như bạn có thể dự đoán) tất cả mọi người đều nói là “Không”.

Câu hỏi tiếp theo: “Vậy tại sao bạn lại dành sự chú ý cho con chó của bạn nhiều nhất?”

Tất cả câu trả lời đều tương tự như nhau:

“Con chó luôn vui vẻ khi gặp tôi.”

“Con chó không bao giờ phản bác lại những gì tôi nói.”

“Con chó dành cho tôi tình yêu vô điều kiện, bất kể tôi làm điều gì.”

Nếu không cẩn thận, chúng ta cũng sẽ hành xử tương tự trong quan hệ xã hội: Khen thưởng cho ai thể hiện sự ngưỡng mộ vô điều kiện đối với mình – giống như một con chó.

Và khi đó, điều gì sẽ xảy ra?

Một nền văn hóa xu nịnh sẽ từ đó được “cổ võ”.

Bạn đang khuyến khích những hành vi có lợi cho bạn, nhưng không thực sự mang lại lợi ích chung.

Ai trong chúng ta cũng có xu hướng ưu ái những ai yêu thích mình, ngay cả khi bản thân không cố ý làm điều đó. Thói quen xấu trong cuộc sống này không chừa một ai cả.

Ở cương vị lãnh đạo, bạn hãy thử phân loại nhân viên dưới quyền của mình theo 3 tiêu chí sau:

• Họ thích tôi đến mức nào?
• Đóng góp của họ cho công ty và khách hàng là gì?
• Tôi thể hiện sự công nhận của tôi dành cho họ như thế nào?

Nếu thực lòng với bản thân, bạn sẽ nhận thấy, xu hướng công nhận đóng góp của người khác có mối liên quan mật thiết với sự ngưỡng mộ của họ dành cho ta – hơn là hiệu quả làm việc thực sự của họ. Và ta phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về hành vi đối xử thiên vị đó.

15. Từ chối xin lỗi

Nếu nhìn lại những mối quan hệ rạn nứt trong đời, hẳn bạn sẽ thấy xích mích thường xảy ra khi một trong các bên không đủ khả năng kiểm soát cảm xúc cá nhân để nói ra một câu: “Tôi xin lỗi.”

Điều trớ trêu là, chính nỗi sợ hãi khiến chúng ta không muốn xin lỗi – sợ trở thành người thua cuộc, sợ phải thừa nhận mình sai, sợ bị mất quyền kiểm soát – sẽ đều được xóa bỏ chỉ bằng một lời xin lỗi.

Khi bạn đủ can đảm nói: “Tôi xin lỗi”, bạn biến đối phương thành đồng minh, thậm chí đối tác của mình.

Với những ai từng tìm hiểu về luật hấp dẫn, hẳn bạn sẽ đồng ý rằng “gieo gì thì gặt nấy”.

Nếu bạn mỉm cười với mọi người, họ sẽ mỉm cười đáp lại.

Nếu bạn phớt lờ họ, họ sẽ tỏ ra bực bội với bạn.

Nếu bạn đặt số phận của mình vào tay họ, chấp nhận để họ là người nắm quyền trong cuộc đối thoại, họ sẽ đền đáp lại cho bạn.

Nếu muốn biến một người thành bạn, hãy để anh ta làm điều gì giúp đỡ bạn.

Benjamin Franklin

Xin lỗi là một trong những cử chỉ mạnh mẽ và đáng quý nhất của con người – cũng tương tự như khi bạn nói lời yêu thương với một người. Nếu tình yêu có nghĩa là “Tôi quan tâm đến bạn và tôi hạnh phúc về điều đó”, thì lời xin lỗi có nghĩa là “Tôi đã làm tổn thương bạn, và tôi hối tiếc về điều đó”.

Thật khó để ngay cả người lạnh lùng nhất cưỡng lại cử chỉ thân thiện này. Và khi áp dụng trong quan hệ xã hội, lời xin lỗi sẽ thay đổi sâu sắc cảm nhận của người khác về bạn và chính mình.

20 thói quen xấu trong cuộc sống

16. Không biết lắng nghe

Marshall Goldsmith chia sẻ ông từng làm việc với nhóm giám đốc điều hành của một tổ chức nghiên cứu và phát triển hàng đầu thế giới. Vào thời điểm đó, giữ chân nhân tài trẻ là một vấn đề “nan giải” mà đơn vị đang gặp phải.

Sau một thời gian tìm hiểu, nguyên nhân vấn đề nhanh chóng trở nên sáng tỏ. Trong các buổi thuyết trình, các thành viên trong ban quản lý cấp cao đã hình thành thói quen xấu là luôn nhìn vào đồng hồ, ra hiệu cho cấp dưới nói thật nhanh và lặp đi lặp lại: “Qua trang sau. Qua trang sau đi”.

Qua thời gian, các giám đốc điều hành đã dần nhận thức ra vấn đề, khi các tài năng trẻ cứ lần lượt nộp đơn nghỉ việc. Ngày nay, người lao động có quyền lựa chọn làm việc trong các công ty nhỏ – hoặc tự mình khởi nghiệp.

Họ không nhất thiết phải gắn bó với một công ty lớn với điều kiện làm việc ngặt nghèo. Họ có thể được tận hưởng môi trường làm việc thoải mái và trở nên giàu có ngay từ khi còn rất trẻ.

Một thực tế cần thừa nhận là: Trong quá khứ, người lao động tài năng thường chấp nhận bỏ qua các thói quen xấu trong công việc của cấp lãnh đạo. Nhưng trong tương lai, họ sẽ lựa chọn ra đi để tìm kiếm môi trường khác!

Khi không biết lắng nghe, bạn cũng đồng thời gửi đến đối phương một loạt các thông điệp tiêu cực như:

• Tôi không quan tâm đến bạn.
• Tôi không hiểu bạn.
• Bạn sai rồi.
• Bạn ngốc quá.
• Bạn đang lãng phí thời gian của tôi.
• v.v…

Mọi người sẽ chấp nhận bỏ qua nhiều hành vi thô lỗ, nhưng không biết lắng nghe là một trong những cử chỉ khó chấp nhận nhất – đơn giản vì chẳng có gì khó khăn để một người chịu khó lắng nghe cả.

Khi bạn thấy mình có xu hướng “đánh trống lảng” khi người khác trình bày, hãy dừng lại ngay. Đừng thể hiện thái độ thiếu kiên nhẫn khi đối phương nói. Thói quen xấu này không chỉ gây khó chịu, mà còn chắc chắn sẽ đẩy mọi người ra xa và tìm đến với ai đó quan tâm họ hơn.

17. Không bày tỏ lòng biết ơn

Cũng giống như xin lỗi, lời cảm ơn là một cử chỉ vô cùng “kỳ diệu” trong mối quan hệ xã hội. Đó là điều bạn nên nói khi không biết phải nói gì – và nó sẽ không bao giờ khiến người nghe khó chịu.

Thế nhưng, phần lớn vẫn luôn gặp khó khăn khi thực hiện một hành động đơn giản như vậy. Chúng ta không biết nói lời cảm ơn, ngay cả trong những tình huống rõ ràng nhất.

Bạn đã từng bao giờ gặp phải trường hợp này chưa? Tại một bữa tiệc, bạn nhìn thấy người hàng xóm bận một chiếc váy tuyệt đẹp và nói với cô ấy, “Trông bạn thật tuyệt. Chiếc váy đẹp làm sao!”

Thay vì nói lời cảm ơn, người kia tỏ ra bối rối. “Ồ, cái đồ này hả? Nó chỉ là một món rất tầm thường mà tôi lấy đại trong tủ áo ra thôi.”

Bạn vừa dành cho người hàng xóm một lời khen ngợi, vậy mà cô ấy đáp trả bằng cách tranh cãi với bạn! Ý cô ấy muốn nói là: “Bạn nhầm rồi khi cho rằng cái váy này đẹp. Nó chẳng là gì hết so với những chiếc váy thực sự đẹp khác trong tủ của tôi. Nếu thông minh hơn, bạn sẽ biết rằng chiếc giẻ cũ thảm hại này chẳng nói lên gì về óc thẩm mỹ của tôi cả. “

Tất nhiên, người hàng xóm của bạn thường không có ý gay gắt như vậy. Nhưng đó là ấn tượng cô ta đã truyền đi khi không đáp lại lời khen của bạn bằng một tiếng cảm ơn.

Chúng ta thường có xu hướng bối rối, không biết trả lời ra sao khi nhận được một đề xuất hữu ích, một lời khen ngợi, hay một lời khuyên không mong muốn. Có quá nhiều cách để phản ứng lại. Bạn có thể tranh cãi, đặt câu hỏi, tinh chỉnh, làm rõ, chỉ trích, khuếch đại nó. Bất kỳ điều gì – ngoại trừ hai tiếng “Cảm ơn”.

Khi ai đó đề xuất một ý tưởng mới, bạn chắc chắn sẽ LUÔN LUÔN học hỏi thêm một điều gì. Vì vậy, hãy cảm ơn họ vì đã cố gắng giúp đỡ bạn.

Việc thể hiện lòng biết ơn nói lên thiện ý của bạn, sẵn sàng bỏ qua một bên tín hiếu thắng và khẳng định chính mình trong mọi hoàn cảnh.

18. Giận cá chém thớt

Đây là một thói quen xấu mà ta thường phạm phải – dưới nhiều hình thức khác nhau.

Đó không chỉ đơn thuần là hành động trả đũa vô cớ đối với một người “tố cáo” sai phạm của mình, hoặc sự tức giận mà ta dồn lên nhân viên khi họ nói một điều gì đó mà ta không thích nghe.

Thói quen xấu này còn thể hiện qua những cử chỉ tưởng như rất nhỏ nhặt, mà ta vẫn làm khi cảm thấy khó chịu hoặc thất vọng.

Đó là tiếng khịt mũi khó chịu nhất thời, khi trợ lý của sếp thông báo rằng sếp quá bận nên không thể gặp bạn. Việc sếp né tránh bạn không phải là lỗi của người trợ lý. Thế nhưng, khi tỏ ra thái độ như vậy, bạn tạo ấn tượng với đối phương rằng đây là lỗi của họ.

Hoặc đó là tiếng chửi thề mà bạn vô tình không để ý khi cấp dưới thông báo về một hợp đồng bị thất bại. Nếu bạn bình tĩnh hỏi, “Chuyện gì đã xảy ra?”, không ai bị tổn thương cả. Cấp dưới sẽ giải thích những gì đã xảy ra, và mọi người trong phòng sẽ có cơ hội học hỏi từ đó.

Tuy nhiên, hành động mất bình tĩnh của bạn lại gửi đi một tín hiệu hoàn toàn khác.

Mỗi khi người khác cảnh báo chúng ta về điều gì đó (ví dụ: phía trước có đèn đỏ, hay trang phục của ta không khớp với mọi người), xu hướng chung của ta là phản ứng lại/ tranh luận với họ – chỉ vì họ đã cố gắng giúp đỡ mình.

Nếu mục tiêu của bạn là từ bỏ thói quen xấu trong cuộc sống này, tất cả những gì bạn cần nói chỉ là hai tiếng “Cảm ơn”.

Khi ai đó nói điều gì đó hữu ích và không tốn của bạn điều gì, bạn chỉ có một câu trả lời thích đáng là: “Cảm ơn!”

Lần tới nếu ai đó đưa ra lời khuyên hoặc “giúp đỡ” điều gì, đừng giận cá chém thớt và trút giận lên đối phương. Đừng nói hay suy nghĩ gì cả, ngoài hai tiếng “Cảm ơn!”

19. Trốn trách trách nhiệm

Đổ lỗi cho người khác là một phương diện khác của thói quen cướp công. Thay vì tước đoạt vinh quang chính đáng của đối phương, chúng ta lại khiến họ phải chịu đựng sự xấu hổ vì thất bại của chúng ta.

Khác với phần lớn thói quen xấu phía trên, chúng ta thường ý thức rất rõ hành vi đổ lỗi của mình. Chúng ta biết mình phải gánh chịu trách nhiệm cho thất bại của bản thân, nhưng lại không thể chấp nhận điều đó. Vì vậy, ta đi tìm một người khác để gánh lấy trách nhiệm này.

Thế nhưng, hẳn bạn biết rõ, sự hoàn hảo chỉ là một giấc mộng viển vông. Không ai mong đợi bạn luôn đúng trong mọi hoàn cảnh. Nhưng khi bạn phạm sai lầm, ai cũng mong muốn bạn tự nhận lỗi về điều đó.

Theo nghĩa đó, sai lầm cũng đồng thời là cơ hội để thể hiện bạn là con người như thế nào, có tố chất lãnh đạo ra làm sao.

Người tiêu dùng không đánh giá cao dịch vụ của doanh nghiệp ở những gì họ làm đúng (lẽ đương nhiên, khách hàng sẽ mong đợi điều đó), mà là ở cách doanh nghiệp hành xử khi cần sửa chữa sai phạm.

Điều tương tự cũng đúng ở góc độ cá nhân. Việc bạn sẵn sàng đối mặt với những sai lầm của mình sẽ gây ấn tượng lớn hơn so với cách bạn “chìm đắm” trong thành công của bản thân.

20. Cái tôi thái quá

Mỗi người trong chúng ta đều có một danh sách hành vi, cả tích cực và tiêu cực, mà ta tự coi là cấu thành cái “tôi” của chính mình. Chúng ta coi chúng như một phần của bản ngã bất biến, không thể thay đổi.

Nếu ta là kiểu người thường xuyên gặp khó khăn khi trả lời điện thoại, dù đó là vì lý do quá bận rộn hay không quen giao tiếp, ta tự cho rằng điều đó không có gì khác thường cả. “Này, tôi là như vậy đó. Hãy chấp nhận đi.”

Nếu ta luôn bày tỏ ý kiến của mình, bất kể nó có thể gây tổn thương hay vượt ra khỏi quy tắc ứng xử chung hay không, đó là do chúng ta đang sống thực với chính mình.

Theo thời gian, ta bắt đầu mất đi ý thức về những thiếu sót của bản thân, đơn giản bởi vì ta nghĩ đó mới là con người thực của mình. Sự tin tưởng mù quáng đối với “bản chất thật” đó là một trở ngại lớn nhất trên hành trình thay đổi để thành công.

Vấn đề ở đây là: Bạn không nhất thiết phải giới hạn bản thân trong những niềm tin như vậy.

Giả sử, bạn là một người quản lý hiếm khi công nhận thành tích của nhân viên vì không muốn trông giống như một kẻ giả tạo. Khi phải khen ngợi ai đó, ý nghĩ trong đầu của bạn là: “Đây không phải con người thực của tôi.”

Bây giờ, hãy tự hỏi bản thân một vài câu như sau:

“Tại sao đây không thể là con người thật của tôi? Làm như vậy có trái đạo đức hay pháp luật không?”

“Liệu làm như vậy có khiến mọi người cảm thấy vui vẻ hơn không?”

“Liệu nhân viên của tôi có làm việc tốt hơn khi được công nhận thành tích không?”

Nếu có thể từ bỏ cái tôi thái quá, bạn sẽ không thấy mình là một kẻ giả tạo. Khi đó, bạn có thể ngừng nghĩ về bản thân và bắt đầu hành xử theo cách có lợi cho mọi người.

Bạn không phải là “cái rốn của vũ trụ”. Trong mọi hoàn cảnh, hãy luôn nhớ đến cảm nhận của người khác về những gì bạn làm.

Từ bỏ thói quen xấu trong cuộc sống: Chìa khóa để thành công

Một khi đã vươn tới những vị trí cấp cao/ thành công ở mức độ nhất định, kỹ năng, tư duy và kiến thức chuyên môn không còn là điều bạn phải quan tâm nữa. Thay vào đó, chính hành vi và thái độ mới trở thành yếu tố quan trọng hàng đầu.

Hãy thử hình dung nếu là lãnh đạo công ty, bạn sẽ muốn ai trong hai người dưới đây đóng vai trò CFO?

• Một kế toán giỏi có kỹ năng giao tiếp tối với những người bên ngoài tổ chức, cũng như biết quản lý nhân viên tài năng?
• Hay một kế toán xuất sắc nhưng không thể hòa nhập với người ngoài và xa lánh tất cả những nhân tài dưới quyền anh ta?

Chắc không khó để đưa ra câu trả lời. Người có kỹ năng mềm tốt sẽ là lựa chọn lý tưởng hơn; một phần là vì anh ta sẽ có thể thuê những người thông minh hơn mình và lãnh đạo họ. Không có gì đảm bảo rằng một kế toán thuần chuyên môn có thể làm được điều tương tự.

Tất cả chúng ta đều sở hữu những đặc tính nhất định giúp bản thân đạt được những bước tiến đầu tiên trong sự nghiệp. Nhưng khi cần vươn lên cao hơn, đôi khi chính những tính cách đó sẽ cần được từ bỏ, để thay bằng những phẩm chất khác tốt đẹp hơn.

Đọc thêm: Lãnh đạo bản thân – Nền tảng thành công lâu dài & bền vững

Lời kết

Hy vọng những chia sẻ trên đây sẽ giúp bạn đọc có cơ hội “phản tỉnh” và nhìn lại chính mình – để từ đó nhận ra những thói quen xấu trong cuộc sống đang cản trở bản thân tự cải thiện, nuôi dưỡng mối quan hệ và thăng tiến trong sự nghiệp. Tuy có thể khó khăn và tốn thời gian, thay đổi là điều hoàn toàn có thể thực hiện được. Với mỗi bước tiến nhỏ, dần dà ta sẽ trở nên một con người mới, toàn diện và sống một cuộc sống viên mãn hơn.

Biên soạn lấy cảm hứng từ ấn phẩm bestseller ‘What got you here won’t get you there‘ của TS. Marshall Goldsmith

Có thể bạn quan tâm:

• Thấu hiểu bản thân: Lộ trình hướng tới một bản thể chân thực hơn
• Hạnh phúc trong cuộc sống: Ý nghĩa & Bí quyết tạo dựng
• Lối sống khắc kỷ: 12 nguyên tắc thực hành hàng đầu