Lối sống khắc kỷ (Stoicism): 12 nguyên tắc thực hành hàng đầu

Sơ lược về lối sống khắc kỷ và các nguyên tắc thực hành để hỗ trợ rèn luyện tinh thần, vượt qua nghịch cảnh và đạt đến hạnh phúc đích thực.

Trong thế giới đầy rẫy biến động và thử thách hiện nay, hơn bao giờ hết, con người đã và đang luôn tìm kiếm những phương pháp để giữ vững bình an nội tâm và hạnh phúc. Lối sống khắc kỷ (Stoicism) – một nền tư tưởng triết học cổ đại của Hy Lạp – mang lại giải pháp vô cùng thích hợp để đối mặt với khó khăn cách mạnh mẽ và lý trí. Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ cùng điểm qua 12 nguyên tắc thực hành của phong cách sống này – qua đó, hy vọng bạn đọc sẽ được trang bị để rèn luyện tinh thần, nâng cao chất lượng cuộc sống và hướng đến sự mãn nguyện lâu dài.

Tóm tắt nội dung chính:

• Dưới đây, bạn đọc sẽ tìm thấy danh sách 12 nguyên tắc khắc kỷ, bao gồm kiểm soát phản ứng cá nhân, không vội vã phán xét, chấp nhận số phận (Amor Fati), v.v… Những hướng dẫn này đều nhằm mục đích trau dồi khả năng bền bỉ (resilience) và bình an nội tâm của người thực hành.
• Trọng tâm của chủ nghĩa khắc kỷ là phân biệt giữa những thứ bạn có thể kiểm soát (suy nghĩ và hành động của mình) và những thứ bạn không thể (các sự kiện bên ngoài). Triết lý sống này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nuôi dưỡng các đức tính như trí tuệ, lòng dũng cảm, sự tiết độ và công bằng – chìa khóa để mở ra một cuộc sống phong phú và ý nghĩa.
• Bên cạnh các nguyên tắc cốt lõi, bài viết cũng đồng thời khám phá các phương pháp thực hành như tự suy ngẫm, biết ơn và hình ảnh hóa tiêu cực (negative visualization). Ngoài ra, cũng có một phần FAQ để bàn luận về tính “thời sự” của lối sống khắc kỷ trong thế giới hiện đại, giới thiệu một số đầu sách liên quan, cùng những câu trích dẫn truyền cảm hứng để bạn đọc dễ dàng áp dụng hệ tư tưởng này vào cuộc sống của mình hơn.

Buông bỏ sự kiểm soát

Một nguyên tắc nền tảng trong lối sống khắc kỷ, mục đích của nó là hướng ta tập trung vào việc đạt tới bình an nội tâm và sống có đạo đức. Về cơ bản, nó tóm gọn lại trong điều này: phân biệt giữa những gì bạn có thể kiểm soát và những gì bạn không thể – để rồi sau đó chỉ tập trung năng lượng vào những điều thuộc phạm vi ảnh hưởng của bạn.

• Các yếu tố bên trong: Suy nghĩ, phán đoán, mong muốn, tính cách, hành động và phản ứng của bạn với các sự kiện trong cuộc sống. Tất cả đều nằm trong lựa chọn của bạn.
• Các yếu tố bên ngoài: Mọi thứ còn lại – bao gồm các sự kiện xảy đến với bạn, hành động và ý kiến ​​của người khác, thời tiết, quá khứ, kết quả của những việc bạn làm. Bạn không thể hoàn toàn quyết định hay tác động trực tiếp đến chúng.

Bằng cách điều hướng năng lượng vào suy nghĩ, phán đoán và hành động cá nhân, bạn đồng thời rèn luyện tinh thần tự chịu trách nhiệm và bình tĩnh trước mọi tình huống. Điều này không có nghĩa là phớt lờ những gì diễn ra bên ngoài – mà là không để chúng điều khiển cảm xúc/ hành động của bạn.

Theo chủ nghĩa Khắc kỷ, những diễn giải ban đầu của chúng ta về các sự kiện phần lớn đều xảy ra theo bản năng dưới tác động của thành kiến ​​cá nhân – vì vậy, chúng là nguyên nhân chính gây ra cảm xúc tiêu cực. Thế nhưng, những ấn tượng này đều nằm trong tầm kiểm soát của bạn. Bạn có thể sử dụng lý trí để thách thức chúng, điều chỉnh lại tư duy và áp dụng cách giải thích vấn đề tích cực/hiệu quả hơn.

Mẹo thực hiện:

• Tự hỏi bản thân “Tôi có thể kiểm soát điều này không?”: Khi đối mặt với thử thách, hãy dành thời gian suy ngẫm xem đó có phải là điều bạn có khả năng tác động trực tiếp hay không. Nếu câu trả lời là không, hãy đơn giản chấp nhận nó và tập trung vào những gì trong tầm tay (phản ứng của chính bạn).
• Tập trung vào hành động/phản ứng cá nhân: Với việc suy nghĩ và hành động của bạn là thứ duy nhất bạn có thể kiểm soát được, bạn hãy cố gắng điều chỉnh để luôn phản ứng cách chính trực trước mọi vấn đề.
• Tái cấu trúc nhận thức: Thay thế các suy nghĩ tiêu cực bằng những cách diễn giải thực tế/ tích cực hơn.
• Chú tâm vào quá trình – thay vì kết quả: Thông thường, mọi việc chúng ta làm luôn bị ảnh hưởng bởi vô số yếu tố bên ngoài. Do đó, nguyên tắc Khắc kỷ đầu tiên yêu cầu ta phải tập trung vào nỗ lực và cách thức thực hiện, thay vì bị ám ảnh với kết quả cuối cùng.
• Sống trong hiện tại: Đắm chìm trong quá khứ hoặc lo lắng về tương lai chỉ gây lãng phí thời gian – những gì đã/sắp xảy ra đều nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn. Thay vào đó, hãy chuyển hướng năng lượng vào thời điểm hiện tại và những việc bạn có thể thực hiện ngay bây giờ.

Ví dụ:

• Kẹt xe: Giao thông không phải là thứ bạn có thể tự quyết định – tuy nhiên, bạn vẫn có thể kiểm soát cách mình phản ứng khi xảy ra ùn tắc. Nghe một bản nhạc êm dịu, tập hít thở sâu, hoặc tận dụng khoảng thời gian “chết” này để lên kế hoạch cho ngày hôm nay là những cách xử lý đáng khen hơn nhiều so với việc rên rỉ hay cằn nhằn.
• Bị chỉ trích: Bạn vô tình nhận phải những lời chỉ trích gay gắt nơi công sở. Dù bạn có thất vọng hay tức giận ra sao, những gì người khác nói là do họ quyết định – điều tốt nhất bạn có thể làm là tập trung vào việc suy ngẫm về điều đối phương đã thốt ra. Đó có phải là một góp ý thiện chí, hay chỉ là chuyện không đâu? Bạn có rút ra được bài học quý giá nào từ những lời lẽ cay nghiệt đó không?
• Bị chen vào hàng: Nếu ai đó chen ngang vào hàng, ấn tượng ban đầu của bạn có thể là “Người này thật vô văn hóa!”. Thế nhưng, tốt hơn hết bạn nên nhắc nhở bản thân rằng bạn không hiểu rõ hoàn cảnh của họ – và rằng tức giận cũng chẳng khiến bạn di chuyển được nhanh hơn.
• Sống lành mạnh: Ngay cả khi cố gắng giữ gìn sức khỏe đến đâu, chúng ta không thể hoàn toàn tránh khỏi những lúc ngã bệnh. Mặc dù không thể quyết định việc bản thân bị bệnh hay không, bạn vẫn có thể xem xét lại thói quen hàng ngày của mình và đánh giá xem, liệu có thể áp dụng những thói quen lành mạnh hơn/loại bỏ bớt những thói quen có hại hay không.

Chấp nhận những gì nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn không có nghĩa là cam chịu. Nó có nghĩa là thừa nhận thực tế và tập trung vào những gì bạn THỰC SỰ có thể làm được.

Thực hành chủ nghĩa khắc kỷ

Đọc thêm: Thói quen hình thành tính cách như thế nào?

Chậm rãi khi phản ứng

Nguyên tắc Khắc kỷ này là tiền đề quan trọng để nuôi dưỡng tư duy phản biện và năng lực quản lý cảm xúc. Về cơ bản, nó đòi hỏi ta phải luôn tạm dừng trước khi phản ứng với một thông tin/ sự kiện cụ thể – để có thể cẩn thận suy xét nó trước khi đi đến kết luận.

Não bộ của chúng ta được cấu tạo để phản ứng nhanh với thông tin – và do đó thường bị tác động bởi cảm xúc thiếu căn cứ. Lối sống khắc kỷ khuyến khích ta “lùi lại một bước” để phân tích tình huống – trước khi chấp nhận nó là sự thật. Bằng cách tạm dừng để đánh giá nguồn gốc, những thành kiến ​​tiềm ẩn và suy ngẫm về bức tranh toàn cảnh hơn, chúng ta sẽ có thể tránh được những quyết định “bốc đồng”/ phản ứng cảm xúc mà sau này sẽ phải hối hận.

Chậm rãi khi phản ứng có nghĩa là thừa nhận sự không chắc chắn – rằng chúng ta thường không có được tất cả dữ kiện cần thiết, và do đó nên ngừng phán xét.

Mẹo thực hiện:

• Đặt câu hỏi “Tại sao”: Khi gặp một thông tin mới, hãy tự hỏi bản thân “Tại sao” 5 lần. Điều này giúp bạn suy nghĩ sâu hơn và nhận ra được lý do – cũng như động cơ cơ bản đằng sau vấn đề. Hãy cố gắng thu thập thêm chi tiết và nghiên cứu bối cảnh trước khi đưa ra kết luận.
• Xem xét nguồn thông tin: Bước tiếp theo, mỗi người cần đánh giá độ tin cậy của nguồn thông tin mới nhận được. Đó có phải là do chuyên gia nói ra không? Có mục đích hay động cơ ẩn giấu nào ta cần lưu tâm không?
• Suy nghĩ như người mới: Hãy gạt bỏ mọi định kiến qua một bên, để luôn tiếp cận mọi thứ với thái độ tò mò và sẵn sàng học hỏi.
• Logic và lý trí: Áp dụng tư duy phản biện để phân tích thông tin một cách khách quan. Có bằng chứng ủng hộ cho kết luận không?
• Xác minh dữ kiện: Trong thế giới số hóa ngày nay, bạn nên cố gắng xác minh mọi thông tin bằng nhiều nguồn đáng tin cậy – trước khi chấp nhận nó là sự thật.
• Thừa nhận sự không chắc chắn: Thay vì trả lời “có” hoặc “không”, hãy thừa nhận rằng quan điểm trái ngược có thể đúng bằng cách nói, “Có thể là như vậy, nhưng tôi cần thêm thông tin”.

Ví dụ:

• Tin tức trên mạng xã hội: Trước khi tỏ ra phẫn nộ vì một bài đăng trên mạng xã hội, hãy tạm dừng và xem xét xem liệu nó có đáng tin cậy hay không – và rằng có thể có những thành kiến ​​​​tiềm ẩn nào mà bạn nên lưu ý hay không. Đừng chia sẻ mà không kiểm tra bằng chứng thực tế trước đó.
• Tranh cãi: Khi xảy ra bất đồng, hãy dành chút thời gian để lắng nghe quan điểm của đối phương, thay vì chỉ tập trung phản ứng phòng thủ.
• Đưa ra quyết định lớn: Đừng vội vàng khi đưa ra những lựa chọn quan trọng. Thay vào đó, hãy cố gắng thu thập thông tin, cân nhắc ưu- nhược điểm và xem xét các hậu quả tiềm ẩn trước khi đi đến giải pháp cuối cùng.

Chậm rãi khi phản ứng không có nghĩa là trở thành người theo chủ nghĩa hoài nghi. Đúng hơn, nguyên tắc này khuyến khích ta luôn cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên bằng chứng và lý trí trước khi đi đến với một niềm tin cụ thể – đồng thời luôn cởi mở với những thông tin mới có thể thách thức quan điểm hiện có. Trong thời đại thông tin như hiện nay, triết lý tư duy này đã trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Amor Fati

Amor Fati (tiếng Latinh có nghĩa là “yêu quý định mệnh”) khuyến khích việc hết lòng chấp nhận mọi điều xảy ra trong cuộc sống, cả tốt lẫn xấu. Đó không phải là thái độ thụ động mù quáng, nhưng ý thức được rằng có nhiều thứ nằm ngoài tầm kiểm soát của chúng ta; do đó, cách hành động tốt nhất là tập trung vào phản ứng của cá nhân. Nói cách khác, mỗi cá nhân cần thừa nhận những gì mình không thể thay đổi và chọn cách tìm kiếm ý nghĩa/ sự trưởng thành trong những hoàn cảnh đó.

Nguyên tắc Amor Fati khuyến khích chúng ta chuyển đổi nội dung cuộc đối thoại nội tâm từ “Tại sao điều này lại xảy ra với tôi?” thành “Tôi có thể học được gì từ nó?”

Những người theo chủ nghĩa Khắc kỷ tin tưởng vào sự tồn tại của một trật tự vũ trụ lớn hơn – nơi mọi thứ được kết nối với nhau, ngay cả khi không phải lúc nào ta cũng nhận thức hay hiểu biết về nó. Vì lý do này, chúng ta cần tin tưởng rằng, mọi sự kiện xảy ra đều nhằm phục vụ một mục đích cao cả hơn. Bằng cách sẵn sàng chấp nhận nghịch cảnh, chúng ta cho phép bản thân phát triển sức mạnh, khả năng phục hồi (resilience) và trân trọng sâu sắc hơn niềm vui trong cuộc sống.

Mẹo thực hiện:

• Tái điều chỉnh nhận thức: Hãy xem thách thức là cơ hội để học hỏi và phát triển và tự hỏi bản thân “Tôi có thể nhận được gì từ trải nghiệm này?”
• Tập trung vào những thứ có thể kiểm soát được: Tuy không thể kiểm soát các sự kiện bên ngoài, bạn vẫn có thể quyết định cách bạn phản ứng.
• Thiền định khắc kỷ: Thường xuyên suy ngẫm về sự vô thường của cuộc sống và tầm quan trọng của việc điều hướng nguồn lực vào những gì thực sự quan trọng.

Ví dụ:

• Mất việc: Thay vì chìm đắm trong tiêu cực, hãy tận dụng cơ hội này để phát triển kỹ năng mới, khám phá những con đường sự nghiệp khác, hoặc đơn giản là dành nhiều thời gian hơn cho gia đình.
• Bệnh tật: Bị bệnh là lời nhắc nhở sống động về việc bạn phải biết trân quý sức khỏe và tập trung vào những gì thực sự quan trọng trong cuộc sống. Ngoài ra, đây cũng là cơ hội quý giá để rèn luyện tính kiên nhẫn và mạnh mẽ trước khó khăn.
• Sự chậm trễ không mong đợi: Hãy dành khoảng thời gian chờ đợi để đọc sách, thiền, hoặc đơn giản là hòa mình vào thực tại.

Amor Fati không có nghĩa là từ bỏ mục tiêu của mình. Trên thực tế, bạn vẫn có thể phấn đấu vì một tương lai tốt đẹp hơn – đồng thời vẫn chấp nhận hiện tại. Bạn học cách nhìn nhận cuộc sống một cách tổng thể, biết trân trọng cả những điểm sáng và tối của nó.

Lối sống khắc kỷ

Thực hành tự phản ánh, chánh niệm và nhận thức

“Thấu hiểu bản thân” là nền tảng của chủ nghĩa Khắc kỷ; qua đó, mỗi người có thể sống một cuộc sống có mục đích và đạo đức. Bằng cách thường xuyên nhìn nhận suy nghĩ, cảm xúc và phản ứng cá nhân, bạn sẽ hiểu sâu hơn về động cơ, thành kiến ​​và những tác nhân kích thích đằng sau các hành vi của bản thân – nhờ đó có thể đưa ra những lựa chọn sáng suốt, quản lý cảm xúc hiệu quả và phản ứng bằng lý trí – tránh bốc đồng.

Mẹo thực hiện:

• Thực hành thói quen suy ngẫm: Dành thời gian mỗi ngày (chỉ cần 5 phút cũng đủ) để suy ngẫm trong thinh lặng về những gì đã xảy ra trong ngày. Có những tình huống nào bạn có thể xử lý khác đi không? Bạn có thể học được gì từ đó?
• Viết nhật ký: Ghi chép lại những gì đang khiến bạn phiền lòng. Phân tích xem liệu những điều đó có nằm trong tầm kiểm soát của bạn không. Nếu không, hãy điều chỉnh lại thái độ hoặc suy nghĩ về giải pháp thiết thực ngay bây giờ. Ngoài tác dụng giúp thấu hiểu cảm xúc và quá trình suy nghĩ, viết nhật ký cũng là cách tuyệt vời để theo dõi tiến trình hướng tới mục tiêu của bạn và xác định các lĩnh vực cần cải thiện.
• Tự vấn bản thân: Hãy thử thách chính mình bằng những câu hỏi “hóc búa” như “Điều gì đã khơi dậy cảm xúc đó?” hoặc “Tôi có thể làm gì khác đi?”
• Thực hành chánh niệm: Thông qua các hoạt động trau dồi nhận thức về thời điểm hiện tại như thiền, tập thở sâu hoặc hòa mình vào thiên nhiên, mỗi người sẽ học được cách quan sát thế giới nội tâm một cách trung tính, không phán xét – cũng như biết tách khỏi suy nghĩ tiêu cực và nuôi dưỡng cảm giác bình an giữa những bất ổn của cuộc sống.
• Tài liệu về Khắc kỷ: Đọc và suy ngẫm về các sách báo Khắc kỷ để ý thức hơn về tầm quan trọng của việc tự nhận thức và suy nghĩ khách quan.

Quá trình tự phản ánh thường đòi hỏi phải đối mặt với những thiếu sót của bản thân. Chúng ta cần học cách coi đó như một cơ hội để phát triển – thay vì cảm thấy bị ức chế và tự chỉ trích chính mình. Nếu bạn gặp khó khăn, hãy cân nhắc tìm đến với một chuyên gia trị liệu, coach hoặc mentor để được hỗ trợ thêm.

Đọc thêm: Học cách yêu bản thân – Hành trình 16 bước thay đổi cuộc sống

Tách mình khỏi đam mê vật chất

Lối sống khắc kỷ nhấn mạnh rằng: hạnh phúc và sự thỏa mãn thực sự đến từ bên trong chứ không phải từ bên ngoài. Do đó, chúng ta cần phải giảm bớt xem trọng đối với những tài sản vật chất chóng qua – để thay vào đó tập trung vào việc trau dồi những đức tính và trải nghiệm tâm hồn, qua việc dành thời gian với những người thân yêu, đi du lịch hoặc học tập các kỹ năng mới.

Những người theo chủ nghĩa Khắc kỷ tin vào việc sử dụng tài sản cho mục đích đã định – chứ không phải tích lũy để phô trương. Chỉ sở hữu những gì bạn cần đến và tận dụng chúng thật tốt thì hơn là phải “ôm đồm” với vô số thứ mà cuối cùng sẽ khiến cuộc sống của bạn trở nên lộn xộn.

Từ bỏ đam mê vật chất không có nghĩa là sống trong cảnh nghèo khó hay trở nên vô cảm đến mức từ chối hoàn toàn của cải vật chất. Đúng hơn, nguyên tắc này khuyến khích ta chỉ sở hữu những gì bản thân thực sự cần đến và trân trọng giá trị của những thứ đó. Bằng cách đơn giản hóa cuộc sống và đạt được sự cân bằng lành mạnh, chúng ta sẽ có thêm thời gian, nguồn lực và năng lượng tinh thần để theo đuổi những gì thực sự quan trọng đối với mình.

Mẹo thực hiện:

• Xác định hệ giá trị cá nhân: Đầu tiên, bạn cần nhận thức rõ điều gì thực sự quan trọng với bạn – đâu là điểm khác biệt giữa nhu cầu và mong muốn phù phiếm.
• Đón nhận những gì bạn có: Hãy trân trọng tất cả những điều bạn đã được ban tặng trong cuộc sống mà không để chúng tác động đến hạnh phúc của bạn.
• Dọn dẹp thường xuyên: Thường xuyên dọn dẹp không gian sống của bạn, loại bỏ những món đồ không sử dụng, chỉ giữ lại những thứ mang lại cho bạn niềm vui hoặc phục vụ một mục đích cụ thể nào đó.
• Tập trung vào trải nghiệm: Bạn nên dành thời gian cho các trải nghiệm tinh thần như du lịch, lớp học hoặc đi dự hòa nhạc – thay vì chỉ đơn thuần mua sắm hàng hóa vật chất.
• Thách thức chủ nghĩa tiêu dùng: Hãy chú ý đến các chiến thuật tiếp thị hoặc bán hàng nhằm khai thác mong muốn và khơi gợi cảm giác thiếu thốn/ cấp bách giả tạo. Trước khi mua một món đồ, hãy tự hỏi liệu nó có phù hợp với giá trị của bạn và có mang lại cho bạn sự hài lòng lâu dài hay không.

Ví dụ:

• Ưu tiên trải nghiệm thay vì quà tặng vật chất: Chọn dành thời gian cho một chuyến đi nghỉ cuối tuần với bạn bè thay vì đi shopping để sắm những món hàng mẫu mã mới nhất.
• Tránh bốc đồng khi tiêu dùng: Mỗi khi có ý định tiêu tiền, hãy dừng lại một chút để quyết định xem bạn có thực sự cần món đồ đó hay không – và nó sẽ mang lại giá trị gì cho cuộc sống của bạn.
• Nâng cấp điện thoại: Nếu bạn đang suy nghĩ về việc sắm mẫu điện thoại mới nhất, hãy cân nhắc xem liệu chiếc điện thoại hiện tại có còn hoạt động tốt hay không. Liệu số tiền này có thể được chi tiêu cho một khóa học trải nghiệm hoặc phát triển cá nhân sẽ sinh ra nhiều lợi ích hơn không?
• Thực hành chủ nghĩa tối giản: Áp dụng lối sống tối giản, tập trung vào chất lượng hơn số lượng và ưu tiên trải nghiệm về mặt tinh thần.
• Chia sẻ thay vì sở hữu: Với những thứ bạn không thường xuyên sử dụng, hãy cân nhắc việc đi mượn hoặc thuê từ người khác.

Lối sống Khắc kỷ không có nghĩa là từ bỏ mọi của cải vật chất; đúng hơn, chúng ta học được tầm quan trọng của việc ưu tiên thế giới nội tâm – tính cách, giá trị và các mối quan hệ – so với những thú vui phù du do tài sản hữu hình mang lại, vốn chỉ là tạm thời và hoàn toàn nằm ngoài tầm kiểm soát của mình.

Thực hành chủ nghĩa khắc kỷ

Thực hành lòng biết ơn

Là một nguyên lý nền tảng của triết lý Khắc kỷ, biết ơn không chỉ đơn thuần là nói hai tiếng “cảm ơn” – nhưng là dành thời gian để suy ngẫm về những ân phước bạn có được (dù lớn hay nhỏ) một cách ý thức. Bằng cách trân trọng những điều tưởng chừng như tầm thường trong cuộc sống – sức khỏe tốt, tình yêu thương, mối quan hệ, khung cảnh hoàng hôn mỗi buổi chiều – chúng ta sẽ có thể nuôi dưỡng cái nhìn tích cực và tìm thấy sự thỏa mãn nội tâm, bất kể hoàn cảnh bên ngoài ra làm sao.

Chuyển hướng tập trung từ những gì bạn thiếu sang những gì bạn có sẽ nuôi dưỡng nhận thức về những may mắn của bạn, giảm bớt cảm giác ghen tị và bất mãn. Qua đó, bạn sẽ được ban cho sức mạnh cần thiết để kiên trì vượt qua khó khăn.

Mẹo thực hiện:

• Viết nhật ký về lòng biết ơn: Hàng ngày hoặc hàng tuần, hãy viết ra 3 điều bạn biết ơn (ví dụ: “Tôi biết ơn vì vẫn khỏe mạnh và có thể trải nghiệm cuộc sống cách trọn vẹn” hoặc “Tôi biết ơn sự hỗ trợ của gia đình và bạn bè”). Nếu có thể, hãy tự hỏi “Tại sao tôi lại biết ơn vì điều này?” – để khuyến khích bản thân đào sâu hơn và khám phá giá trị đích thực của những gì bạn có.
• Bước đi tri ân: Mỗi khi đi dạo, hãy cố gắng quan sát và trân trọng những điều bạn bắt gặp trên đường đi – thiên nhiên, những khuôn mặt thân thiện, hay thậm chí chỉ là làn gió dễ chịu.
• “Lọ biết ơn”: Viết ra những điều bạn biết ơn ra những mảnh giấy nhỏ và cất chúng trong lọ. Mỗi khi bạn cảm thấy quá áp lực, hãy rút một tờ ghi chú trong lọ ra và suy ngẫm về sự tích cực lan tỏa ra từ đó.
• Bày tỏ tâm tình tri ân: Thể hiện bằng lời nói sự trân trọng của bạn đối với những người thân quen đã mang lại tác động tích cực đến bạn.

Ví dụ:

• Quý trọng sức khỏe: Sau khi khỏi bệnh, hãy tích cực bày tỏ lòng biết ơn vì sức khỏe đã phục hồi, và bạn giờ lại có thể thực hiện các hoạt động hàng ngày như bình thường.
• Vun đắp các mối quan hệ: Gửi một lời nhắn chân thành đến người thân yêu, cho họ biết sự hiện diện và hỗ trợ của họ có ý nghĩa như thế nào đối với bạn.
• Tìm kiếm niềm vui từ những điều đơn giản: Mỗi khi nhấm nháp ly cà phê buổi sáng, hãy dừng lại để tận hưởng hơi ấm, hương thơm và niềm vui giản dị mà nó mang lại.

Đặc thù của lòng biết ơn là tính chất nở rộng không ngừng của nó. Càng tập trung vào những gì mình biết ơn, bạn sẽ càng thấy trân trọng cuộc sống hơn – chính điều này sẽ tạo ra một vòng lặp tích cực, làm nền tảng cho quá trình tự cải thiện liên tục.

Đọc thêm: Luật hấp dẫn – Bí quyết thu hút thành công & hạnh phúc vào cuộc sống

Hình ảnh hóa những điều tiêu cực (Negative visualization)

Việc chủ đích suy nghĩ về những sự kiện tiêu cực có thể xảy ra trong cuộc sống của bạn – được gọi là “hình ảnh hóa tiêu cực” (negative visualization) hay “premeditatio malorum” trong tiếng Latinh – thoạt đầu nghe có vẻ hơi kỳ lạ. Thế nhưng, mục đích của nó không phải là tập trung vào sự tiêu cực – mà là để nhắc nhở chúng ta “trui rèn” tinh thần trước thử thách, nuôi dưỡng sức mạnh nội tâm và trân trọng những gì đang có ở hiện tại.

Những điều chưa biết thường là nguyên nhân chính gây ra lo lắng. Bằng cách suy ngẫm về những điều không may có thể xảy ra, bạn sẽ trở nên thấu hiểu và bớt sợ hãi chúng hơn. Như vậy, khi những điều đó thực sự xảy ra, bạn sẽ bớt “sốc” và đã sẵn sàng để ứng phó. Thói quen này có thể ví như một dạng “diễn tập chữa cháy” cho tinh thần – việc chuẩn bị trước cho một biến cố tiêu cực sẽ giúp bạn giữ bình tĩnh và tự chủ khi nó thực sự xảy đến.

Một lợi ích đáng kinh ngạc của việc hình dung tiêu cực là nó nhắc nhở bạn luôn trân quý những điều tốt đẹp trong cuộc sống – mà nhiều khi ta thường hay lãng quên. Lấy ví dụ, bằng cách suy nghĩ về việc sẽ như thế nào nếu mất đi sức khỏe, các mối quan hệ hoặc sự đảm bảo về tài chính, bạn sẽ nhận thức sâu sắc hơn giá trị của những điều đó. Đồng thời, việc áp dụng lối sống Khắc kỷ cũng khuyến khích bạn xây dựng trước kế hoạch dự phòng. Ví dụ: suy nghĩ về nguy cơ bị mất việc sẽ thôi thúc bạn cập nhật sơ yếu lý lịch/ học tập kỹ năng mới để cải thiện năng lực chuyên môn.

Bằng cách thừa nhận tính chất vô thường của mọi sự, bạn đồng thời học được cách sống trọn vẹn khoảnh khắc hiện tại.

Mẹo thực hiện:

• Bắt đầu từ việc nhỏ: Đừng cố gắng quá mức ngay từ đầu. Hãy bắt đầu bằng cách hình dung về việc bạn sẽ phản ứng thế nào khi xảy ra những bất tiện nhỏ (ví dụ: lỡ chuyến bay, xe xẹp lốp…).
• Tập trung vào các tình huống cụ thể: Thay vì lo lắng mơ hồ, hãy xác định những rủi ro tiềm ẩn cụ thể liên quan đến tình hình hiện tại của bạn (ví dụ: phỏng vấn xin việc, thuyết trình trước công chúng).
• Duy trì quan điểm: Hãy nhớ rằng hình dung tiêu cực là một dạng bài tập tinh thần, không phải là một lời tiên tri. Nói cách khác, bạn đừng quá ám ảnh với việc tưởng tượng ra những tình huống xấu nhất.
• Cân bằng với tư duy tích cực & định hướng hành động: Trong khi thực hành hình ảnh hóa, hãy xem xét lại các khía cạnh trong tầm kiểm soát của bạn. Ví dụ, khi bạn suy ngẫm về nguy cơ mất đi công việc hiện tại, hãy nghĩ về những năng lực cụ thể mà bạn có thể tận dụng để tìm một công việc mới.
• Hình dung phản ứng của bạn: Đừng chỉ dừng lại ở việc tưởng tượng ra sự kiện tiêu cực. Quan trọng nhất, hãy tự hỏi bạn sẽ phản ứng ra sao – liệu rằng bạn sẽ giữ được bình tĩnh, tận dụng các kỹ năng và phẩm chất cá nhân để vượt qua trở ngại hay không.
• Thực hành theo lịch trình địch sẵn: Xác định những khoảng thời gian cụ thể trong ngày để thực hành thói quen này – thay vì để nó chi phối suy nghĩ của bạn suốt cả ngày.
• Kết thúc bằng một ghi chú tích cực: Sau khi hình dung ra những thách thức, hãy kết luận bằng cách suy ngẫm về điểm mạnh và nguồn lực hiện có để vượt qua khó khăn đó.
• Sự khó chịu tự nguyện: Những người theo chủ nghĩa Khắc kỷ thường thực hành chịu đựng sự khó chịu (như tắm nước lạnh hoặc ăn những bữa ăn đơn giản) để rèn luyện năng lực bền bỉ (resilience) và sức mạnh tinh thần. Nếu muốn, bạn có thể thi thoảng thử qua những trải nghiệm tương tự như vậy – với điều kiện hãy luôn tiết chế và không quá ám ảnh với việc gây đau đớn cho bản thân.

Ví dụ:

• Suy nghĩ về bệnh tật: Hãy thử suy nghĩ xem nếu bị bệnh, bạn sẽ quản lý các công việc hàng ngày của mình – cũng như tận dụng hệ thống hỗ trợ/ sự giúp đỡ từ các mối quan hệ mà bạn có như thế nào.
• Mất người thân: Tuy rằng đây có thể là một trải nghiệm không mấy dễ chịu, hãy hồi tưởng lại những kỷ niệm đẹp mà bạn chia sẻ với họ và cách thức bạn sẽ phản ứng khi mất mất đó xảy ra.
• Khó khăn về tài chính: Bạn sẽ sử dụng kỹ năng lập ngân sách và các giải pháp khác để phục hồi lại trong trường hợp gặp phải khó khăn tài chính như thế nào?

Hình dung tiêu cực không phải là một kiểu bói toán hay dự đoán tương lai – mà là một quá trình rèn luyện tinh thần. Đừng đắm chìm trong những cảm xúc tiêu cực; thay vào đó, hãy tập trung vào cách bạn sẽ phản ứng và các bước cần thực hiện – đồng thời cân bằng nó với lòng biết ơn và những lời khẳng định tích cực.

Lối sống khắc kỷ

Chấp nhận tính tất yếu của thay đổi

Không có gì là vĩnh viễn, ngoại trừ vô thường.

Thích Ca

Cuộc sống giống như một dòng sông tuôn chảy – không ngừng chuyển động và đón nhận những khuôn mặt mới. Chúng ta phải xem mình là một phần của dòng chảy này, không tách rời khỏi nó. Bằng cách chấp nhận sự thay đổi như một phần tự nhiên của cuộc sống, chúng ta giảm bớt lo lắng và thất vọng – cũng như trở nên dễ dàng thích nghi hơn với hoàn cảnh mới. Ngược lại, bám víu vào ý niệm về vĩnh hằng sẽ chỉ dẫn tới đau khổ.

Tuy có thể khiến bạn khó chịu, những trải nghiệm mới cũng tiềm ản trong đó cơ hội phát triển và học hỏi. Chấp nhận sự thay đổi có nghĩa là trở nên cởi mở với những trải nghiệm, kỹ năng và quan điểm mới, qua đó làm phong phú thêm cuộc sống mỗi ngày.

Mẹo thực hiện:

• Phát triển tính linh hoạt: Sẵn sàng điều chỉnh kế hoạch và kỳ vọng khi hoàn cảnh thay đổi.
• Thực hành buông bỏ: Học cách buông bỏ quá khứ và lối suy nghĩ “lẽ ra mọi sự nên diễn ra như thế này” sẽ giúp bạn nắm bắt thực tại và vượt qua bất trắc cách hiệu quả hơn.
• Chấp nhận cảm xúc cá nhân: Cảm xúc tiêu cực là điều không thể tránh khỏi trong quá trình thay đổi. Việc kìm nén chúng sẽ chỉ ngăn trở khả năng thích ứng của bạn. Thay vào đó, hãy thừa nhận cảm xúc và cho phép bản thân xử lý chúng một cách lành mạnh.
• Tìm kiếm niềm an ủi trong thói quen hằng ngày: Trong quá trình đón nhận sự thay đổi, bạn vẫn nên giữ những thói quen và nghi thức mang lại cho bạn cảm giác ổn định. Ví dụ, ngay cả khi lịch trình làm việc quá dày đặc, hãy cố gắng hết sức duy trì việc thực hành thiền định hàng ngày để tăng cường khả năng tập trung và kỷ luật tinh thần.
• Tìm kiếm sự hỗ trợ: Nếu cần thiết, đừng ngại tìm đến với những người bạn, coach hoặc mentor thân tín để nhận được sự hỗ trợ và động viên tinh thần trong những thời điểm khó khăn.

Ví dụ:

• Thay đổi nghề nghiệp: Nếu đột nhiên nhận được quyết định sa thải, hãy xem đó là cơ hội để khám phá con đường sự nghiệp mới mà bạn trước giờ luôn quan tâm.
• Chuyển đến một thành phố mới: Tận hưởng cảm giác hào hứng với những trải nghiệm mới, gặp gỡ những người bạn và khám phá một môi trường mới.
• Mất đi một mối quan hệ: Chúng ta cần chấp nhận thực tế rằng các mối quan hệ sẽ luôn thay đổi theo thời gian – chính qua đó, ta ý thức được tầm quan trọng của việc nuôi dưỡng các kết nối sâu sắc, cũng như nên dành thời gian cho những tương quan lành mạnh hơn.

Gió không bao giờ bẻ gãy một cành cây biết uốn mình. Hãy cứng rắn như sắt khi cần thiết, nhưng đừng bao giờ quá cứng nhắc đến mức không sẵn sàng thay đổi.

Christa Wick

Sống theo lý trí

Một nguyên tắc nền tảng khác của lối sống Khắc kỷ, sống theo lý trí có nghĩa là vận dụng logic và tư duy để dẫn dắt suy nghĩ, cảm xúc và hành động. Qua đó, chúng ta không chỉ nâng cao khả năng vượt qua những bất ổn trong cuộc sống – mà còn giảm bớt nguy cơ bị chi phối bởi những cảm xúc bốc đồng/ áp lực từ bên ngoài.

Cảm xúc là một phần tự nhiên của con người; tuy nhiên, sẽ có những lúc nó trở nên quá mạnh mẽ và khiến chúng ta “lạc lối”. Chủ nghĩa khắc kỷ dạy chúng ta sử dụng lý trí để quản lý cảm xúc – thay vì bị chúng kiểm soát. Bằng cách lùi lại một bước và phân tích tình huống trước khi phản ứng, chúng ta sẽ có thể đưa ra những quyết định chín chắn, tránh được những hành động bốc đồng theo bản năng.

Mẹo thực hiện:

• Xác định các yếu tố kích hoạt: Đầu tiên, cần nhận thức được các yếu tố kích hoạt cảm xúc và cách chúng ảnh hưởng đến suy nghĩ của bạn. Bằng cách hiểu được nguồn gốc của cảm xúc, bạn sẽ được trang bị để ngăn chặn chúng điều khiển hành vi của bạn.
• Đặt câu hỏi “Tại sao?”: Trước khi phản ứng hay đưa ra quan điểm về một vấn đề, hãy tự hỏi bản thân “Tại sao mình lại nghĩ như vậy?” hoặc “Bằng chứng nào ủng hộ cho niềm tin này?”
• Phân tích nhiều góc nhìn: Lý luận đòi hỏi thông tin phải chính xác. Do đó, đừng chỉ dựa vào một nguồn tham khảo duy nhất – mà hãy tìm kiếm những quan điểm mới, đa chiều để hình dung ra bức tranh hoàn chỉnh hơn (đặc biệt là những quan điểm trái ngược với giả định/ niềm tin cố hữu của bạn).
• Học tập suốt đời: Không ngừng nỗ lực học hỏi và mở rộng nền tảng kiến ​​thức. Càng hiểu biết nhiều, bạn sẽ càng có thể lý luận tốt hơn trong mọi tình huống.

Ví dụ:

• Tức giận: Nếu bạn từng tức giận vì điều gì người khác nói hoặc làm, hãy dành chút thời gian để phân tích tình huống và suy nghĩ xem tại sao bạn lại cảm thấy như vậy. Đó có phải là một phản ứng hợp lý, hay nó xuất phát từ sự hiểu lầm/ thành kiến ​​cá nhân?
• Đưa ra quyết định quan trọng: Khi đứng trước một lựa chọn hệ trọng trong đời, hãy cân nhắc mọi ưu-nhược điểm dựa trên chứng cứ và logic, chứ không chỉ đơn thuần theo tiếng gọi của cảm xúc hay áp lực bên ngoài.
• Xử lý tin tức tiêu cực: Trước khi phản ứng với thông tin tiêu cực, hãy dành chút thời gian để xác minh nguồn gốc của nó và xem xét ý nghĩa đằng sau đó một cách khách quan.

Lý trí không có nghĩa là kìm nén cảm xúc. Đúng hơn, chúng ta học được cách quản lý cảm xúc bằng sức mạnh ý chí của chính mình.

Lối sống khắc kỷ

Ý thức về nghĩa vụ & trách nhiệm

Lối sống Khắc kỷ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực hiện nghĩa vụ với bản thân, những người thân yêu và toàn xã hội. Khác với thái độ vâng lời mù quáng, nguyên tắc này đòi hỏi bạn phải hiểu rõ vai trò của mình trên thế giới, hành động có mục đích, chính trực và quan tâm đến lợi ích chung.

Triết lý khắc kỷ coi con người là những sinh vật xã hội phát triển nhờ vào cộng đồng. Do đó, chúng ta bẩm sinh được trao phó trách nhiệm đóng góp cho sự thịnh vượng của cộng đồng mà chúng ta thuộc về – qua việc trở thành một bậc cha mẹ tốt, một người bạn đáng tin cậy, một công dân có trách nhiệm. Tùy thuộc vào hoàn cảnh/ điều kiện sống, trách nhiệm – cũng như bộ kỹ năng và đóng góp cụ thể của bạn sẽ thay đổi theo. Lấy ví dụ, một bác sĩ có thể cảm nhận nghĩa vụ phải chăm sóc người bệnh, trong khi một giáo viên thì được kêu gọi đầu tư vào giáo dục thế hệ tương lai.

Nhiệm vụ của bạn không chỉ giới hạn ở những thành tích vĩ đại. Nó có thể là bất cứ điều gì – hoàn thành trách nhiệm tại nơi làm việc, chăm sóc gia đình, hoặc đơn giản là trở thành một công dân tốt và có trách nhiệm.

Mẹo thực hiện:

• Tự phản ánh: Suy ngẫm về các giá trị và điểm mạnh của bạn. Bạn có thể đóng góp kỹ năng gì cho xã hội?
• Xác định các bên liên quan: Xem xét những cá nhân mà bạn có trách nhiệm với họ – bao gồm gia đình, cộng đồng, đất nước, v.v… Nhiệm vụ cụ thể của bạn đối với từng người trong số đó là gì?
• Bắt đầu từ những điều cơ bản: Bạn không cần phải thay đổi thế giới chỉ sau một đêm. Thay vào đó, hãy hoàn thành nghĩa vụ trước mắt và dần dần mở rộng phạm vi ảnh hưởng sau này. Đừng suy nghĩ quá nhiều về hành động của người khác (vì chúng hoàn toàn nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn) – thay vào đó, hãy chỉ tập trung vào việc làm của chính bạn và tác động nó mang lại.
• Tìm kiếm cơ hội tình nguyện: Nếu có thể, hãy nỗ lực đóng góp thời gian/ kỹ năng của bạn cho những mục đích mà bạn quan tâm – mà vẫn đảm bảo không bỏ bê sức khỏe của bản thân.
• Ủng hộ điều đúng đắn: Triết lý khắc kỷ luôn gắn liền với trật tự và công bằng. Một mặt ta cần phải tôn trọng người cầm quyền; mặt khác, mỗi người cũng được khuyến khích lên tiếng phản đối lại tình trạng bất công trong tập thể/ xã hội – bất kể điều đó có khiến ta cảm thấy khó chịu đến mức nào.

Hãy là sự thay đổi mà bạn muốn nhìn thấy trong thế giới này.

Mahatma Gandhi

Nuôi dưỡng đức hạnh

Đức hạnh được xem là nền tảng cho một cuộc sống ý nghĩa và sung túc. Lối sống khắc kỷ xác định 4 đức tính cơ bản – trí tuệ, can đảm, công bằng và tiết độ – là những thành phần thiết yếu cấu thành bộ quy tắc ứng xử đạo đức và phát triển cá nhân.

Trí tuệ (phronesis)

• Đặc điểm: Khả năng phán đoán đúng đắn, phân biệt tốt xấu và đưa ra quyết định sáng suốt.
• Cách thực hành: Không ngừng học hỏi, xem xét các quan điểm đối lập, thực hành thói quen chậm rãi trước khi đi đến kết luận/ niềm tin cuối cùng.
• Ví dụ về ứng dụng thực tế: Trước khi đưa ra một quyết định tài chính quan trọng, hãy nghiên cứu kỹ lưỡng, cân nhắc rủi ro và lợi ích, cũng như tham khảo ý kiến ​​của cố vấn tài chính nếu được.

Can đảm (andreia)

• Đặc điểm: Đối mặt với nỗi sợ hãi và khó khăn với thái độ kiên cường và dũng cảm, sẵn sàng đứng lên vì lẽ phải.
• Cách thực hành: Bước ra khỏi vùng an toàn, đối diện với nỗi sợ hãi một cách có chừng mực, phát triển sức mạnh tinh thần thông qua các phương pháp như thiền định khắc kỷ.
• Ví dụ về ứng dụng thực tế: Lên tiếng chống lại sự bất công, ngay cả khi điều đó khiến bạn khó chịu.

Tiết độ (sophrosyne)

• Đặc điểm: Tự chủ, điều độ, tránh thái quá trong cảm xúc và ham muốn.
• Cách thực hành: Thực hành chánh niệm để nhận biết và thấu hiểu các yếu tố kích hoạt cảm xúc, kiềm chế xu hướng muốn thỏa mãn nhu cầu ngay lập tức, phát triển các thói quen lành mạnh.
• Ví dụ về ứng dụng thực tế: Thay vì chìm đắm trong những cơn thèm ăn không lành mạnh, bạn nên thực hành kiểm soát khẩu phần ăn và lựa chọn những thực phẩm thay thế lành mạnh hơn.

Công chính (dikaiosyne)

• Đặc điểm: Công bằng, hành động chính trực, đảm bảo quyền lợi cho mọi người.
• Cách thực hành: Đối xử tôn trọng với người khác, trung thực trong giao dịch, nỗ lực duy trì một xã hội công bằng và bình đẳng.
• Ví dụ về ứng dụng thực tế: Trả lại chiếc ví bị mất cho chủ nhân của nó, ngay cả khi trong đó chứa một khoản tiền lớn.

Bốn đức tính nêu trên có mối liên hệ mật thiết với nhau – việc rèn luyện một phẩm chất cũng đồng thời góp phần củng cố những đức tính còn lại. Bằng cách trau dồi những phẩm chất trên đây, mỗi người sẽ có thể tự thiết lập một “kim chỉ nam” đạo đức mạnh mẽ và bình an nội tâm, nền tảng cho hạnh phúc thực sự.

Memento Mori

Memento Mori (tiếng Latinh có nghĩa là “Hãy nhớ rằng ngươi sẽ phải chết”) thoạt đầu nghe có vẻ đáng sợ, song lại là châm ngôn vô cùng quý giá để thực hành lối sông khắc kỷ. Như đã đề cập trong các nguyên tắc trước, trọng tâm ở đây không phải là chìm đắm trong suy nghĩ về cái chết – mà là chấp nhận sự vô thường của cuộc sống để luôn ưu tiên những gì thực sự quan trọng.

Thời gian của chúng ta trên thế giới này không phải là vô han; do đó, ta nên sống trọn vẹn mọi khoảnh khắc của cuộc sống – cũng như tập trung vào những gì thực sự có ý nghĩa (ví dụ: các mối quan hệ, mang lại giá trị, sự phát triển cá nhân) đồng thời buông bỏ những điều tầm thường và ham muốn thoáng qua. Nói cách khác, chúng ta cần từ bỏ suy nghĩ của chủ nghĩa duy vật chất để hướng đến khía cạnh tinh thần.

Mẹo thực hiện:

• Suy ngẫm hàng ngày: Dành vài phút mỗi ngày để suy ngẫm về cái chết của bạn. Hãy xem xét những gì bạn muốn đạt được và cách bạn muốn sử dụng thời gian còn lại của mình.
• Sống có chủ đích: Đánh giá lại mục tiêu và khát vọng cuộc sống, để luôn đưa ra những lựa chọn có ý thức – đảm bảo rằng hành động của bạn luôn thống nhất với hệ giá trị cốt lõi của bạn, tránh căn bệnh trì hoãn.
• Hình dung bài điếu văn của bạn: Hãy tưởng tượng những gì bạn muốn viết trên bia mộ của mình – những gì bạn muốn người khác nói về cuộc đời bạn. Bằng cách này, bạn sẽ có thể xác định các lĩnh vực cuộc sống mà bạn mong muốn tác động đến.

Ví dụ:

• Dành thời gian cho người thân yêu: Hãy luôn ưu tiên dành thời gian quý giá với người thân yêu, với ý thức rằng những khoảnh khắc này là vô cùng quý giá.
• Theo đuổi ước mơ: Nhận thức về việc bản thân phải chết sẽ thôi thúc bạn theo đuổi giấc mơ đã ấp ủ từ lâu, không để cho cuộc sống trôi qua cách vô nghĩa.
• Buông bỏ hận thù: Hãy học cách tha thứ và buông bỏ mọi tiêu cực. Cuộc sống này quá ngắn ngủi, vì vậy bạn hãy tập trung hết mình vào những mối quan hệ tích cực và có ý nghĩa.

Memento Mori không phải là sống trong nỗi sợ hãi cái chết – nhưng là trân trọng sự quý giá của cuộc sống. Nguyên tắc này khuyến khích bạn luôn nỗ lực sống trọn vẹn và chân thực mỗi ngày.

Thực hành chủ nghĩa khắc kỷ

FAQ

Chủ nghĩa khắc kỷ là gì?

Chủ nghĩa khắc kỷ (Stoicism) là một triết lý bắt nguồn từ Hy Lạp cổ đại vào khoảng năm 300 trước Công nguyên – nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sống một cuộc sống đức hạnh bằng cách tuân theo lý trí và logic. Một số triết gia nổi tiếng ủng hộ hệ tư tưởng này có thể kể đến như:

• Seneca: Chính khách và nhà viết kịch người La Mã, tác giả của nhiều bàn luận về chủ đề đạo đức.
• Epictetus: Triết gia Hy Lạp, người đã trải qua phần lớn cuộc đời làm nô lệ. Khi còn sống, ông đã giảng dạy về tầm quan trọng của tự do nội tâm và tập trung vào những gì con người có thể kiểm soát.
• Marcus Aurelius: Hoàng đế La Mã nổi tiếng với tác phẩm “Suy tưởng” (Meditations).

Giá trị của lối sống khắc kỷ trong thế giới hiện đại

Dù đã hàng ngàn năm trôi qua, những thông điệp của chủ nghĩa Khắc kỷ vẫn giữ nguyên giá trị – và đặc biệt có ý nghĩa trong kỷ nguyên hiện đại hóa ngày nay:

• Giảm căng thẳng và lo lắng: Trong một thế giới tràn ngập kích thích và áp lực liên tục phải thành công, lối sống khắc kỷ khuyến khích ta tập trung vào những gì bản thân có thể kiểm soát, trong khi buông bỏ mọi lo lắng về các yếu tố bên ngoài. Bằng cách này, chúng ta sẽ có thể giảm bớt đáng kể tình trạng căng thẳng và lo lắng kinh niên.
• Cải thiện năng lực phục hồi cảm xúc: Chủ nghĩa khắc kỷ dạy ta thừa nhận cảm xúc cá nhân, song không để chúng chi phối mình. Qua đó, mỗi người học được cách phản ứng với các tình huống cuộc sống một cách cẩn trọng và lý trí, tránh bốc đồng.
• Tìm kiếm ý nghĩa và mục đích: Tập trung vào các giá trị cốt lõi như công lý, lòng dũng cảm và trí tuệ mang lại ý nghĩa và cảm nghiệm mục đích sống trổi vượt hơn hẳn sự công nhận của thế gian và những thú vui phù du.
• Cải thiện mối quan hệ: Thực hành các nguyên tắc khắc kỷ như đồng cảm và công bằng là cơ sở để mỗi cá nhân xây dựng các mối quan hệ bền chặt, có ý nghĩa hơn.
• Tăng cường khả năng ra quyết định: Bằng cách ưu tiên lý trí và logic hơn cảm xúc, chúng ta có thể đưa ra những quyết định rõ ràng và hợp lý, đặc biệt trong những thời điểm khó khăn thử thách.
• Bình an giữa hỗn loạn: Với bản chất luôn thay đổi của thế giới hiện đại, việc thực hành lối sống khắc kỷ, chấp nhận những gì không thể kiểm soát sẽ cho phép bạn luôn duy trì quan điểm và sự bình yên nội tâm giữa những hỗn loạn và bấp bênh của cuộc sống.

Đọc thêm: Ikigai (生き甲斐) – Triết lý cho cuộc sống xứng đáng & viên mãn

Sách về lối sống khắc kỷ

• Suy tưởng (Meditations) – Marcus Aurelius
• Letters From a Stoic (Lá thư từ một nhà khắc kỷ) – Seneca the Younger
• Discourses and Selected Writings – Những lời giáo huấn của Epictetus
• The Inner Citadel (Nội thành) – Pierre Hadot
• Philosophy as a Way of Life (Phong cách sống triết học) – Pierre Hadot
• The Daily Stoic – Ryan Holiday & Stephen Hanselman

Danh ngôn về lối sống khắc kỷ

Đừng lãng phí thời gian để tranh cãi và việc thế nào là một người con người tốt. Thay vào đó, hãy nỗ lực trở thành một người như vậy qua hành động.

Marcus Aurelius

Chúng ta thường là nạn nhân của nỗi sợ hãi hơn là bị tổn thương; và phần lớn đau khổ của chúng ta xảy ra trong ý thức hơn là ngoài thực tế.

Seneca

Vấn đề không phải là điều gì xảy ra với bạn – chính cách bạn phản ứng với nó như thế nào mới là điều quan trọng.

Epictetus

Lối sống khắc kỷ

Lời kết

Lối sống khắc kỷ không phải là một con đường dễ dàng, nhưng giá trị nó mang lại cho những ai kiên trì thực hành theo là vô cùng to lớn. 12 nguyên tắc được trình bày trong bài viết này chỉ là bước khởi đầu cho hành trình khám phá và áp dụng triết học Stoicism vào cuộc sống. Hãy dành thời gian để suy ngẫm, áp dụng và biến những hướng dẫn này thành kim chỉ nam cho cuộc sống của mình bạn nhé!

Chúc bạn thành công!

Có thể bạn quan tâm:

• Gaman (Ngã mạn – 我慢): Triết lý đằng sau năng lực bền bỉ của người Nhật
• Shikata ga nai (仕方がない): Nghệ thuật buông bỏ & tìm kiếm bình an nội tâm
• Lãnh đạo bản thân (Self-leadership): Nền tảng thành công lâu dài & bền vững
• 22 câu chuyện thành công: Bài học về sự nỗ lực